Functies van het onderwijs

Het onderwijs is potentieel de krachtigste hefboom voor de sociale participatie van achtergestelde groepen. Tegelijk is het in zijn huidige organisatie de instelling bij uitstek die bijdraagt tot de reproductie van sociale ongelijkheden van generatie op generatie.

Het Decreet betreffende de Kwalificatiestructuur werd op 30 april goedgekeurd door het Vlaams Parlement en trad in werking op 1 september 2009. De Vlaamse kwalificatiestructuur (VKS) is gebaseerd op het Europees kwalificatieraamwerk (EQF). De VKS kan verregaande gevolgen hebben voor de opleidingenstructuur van het Vlaams onderwijs. Zo wordt de oriëntatienota over de hervorming van het Secundair Onderwijs opgehangen aan de Vlaamse Kwalificatiestructuur. In onderstaand artikel brengt Willy Vermorgen een uitgebreide schets van de Vlaamse kwalificatiestructuur en van enkele problemen en oplossingen.

Op dit Forum heeft men het vaak over de dreigende privatisering gehad en, meer in het algemeen, over de mercantilisering van het onderwijs. Terecht maken leraren, studenten, ouders en onderzoekslui uit de hele wereld zich zorgen om deze problematiek en zijn ze bereid om de strijd tegen deze ontwikkeling aan te gaan. Het gaat er immers om of wij de openbare school zullen weten te behouden en ontwikkelen, of integendeel het onderwijs laten verworden tot het nieuwe jachtterrein voor investeerders en industriëlen op zoek naar duurzaam rendabele markten ? Maar achter deze cruciale vraag tekent zich een nog fundamentelere, en in wezen belangrijkere inzet af: die van de toegang tot de kennis. Wat hoort men te leren aan de dageraad van de XXIste eeuw en wie moet leren ?

Het jongste rapport (november 2010) van het onderzoekscentrum Innocenti van de VN-kinderrechtenorganisatie UNICEF vergelijkt 24 welvarende OESO-landen. België blijkt het land met de grootste ongelijkheid in het onderwijs.

In 2008 en in 2015 heeft de lerarenorganisatie Ovds (Oproep voor een democratische school) telkens bij meer dan 3000 leerlingen van de 5de, 6de...

Het imago van de Duitse scholier is allerbelabberdst. De Jip en Janneke-taal van de sensatiekrant Bild Zeitung is vaak al te hoog gegrepen voor...

Dat het Vlaamse onderwijs zwaar tekortschiet inzake gelijke kansen, is geen nieuwe vaststelling. Maar welke mechanismen zijn er verantwoordelijk voor dat de school de reproductie van ongelijkheden naar sociale en etnische afkomst in stand houdt? Dit is het vertrekpunt van het boek “De school van de ongelijkheid”.

In het huidig dominant discours wordt onderwijs beschouwd als “menselijk kapitaal” waarvan de ontwikkeling zowel voor het individu (in termen van employability of tewerkstelbaarheid) als voor de maatschappij (economische groei) voordelen oplevert.Dit ideologisch discours heeft als belangrijkste functie de rechtvaardiging van een nauwgezette afstemming van het onderwijs op de evoluties op de arbeidsmarkt. De analyse van de meest recente documenten van de OESO en van de Europese Unie leert ons dat deze evolutie geen kwantitatieve of kwalitatieve ontwikkeling van het onderwijs voortbrengt maar een polarisatie en een terugplooien op de zogenaamde “basiscompetenties”.

Anne Morelli, professor aan de ULB en auteur van meerdere historische boeken, schreef naar aanleiding van de vijftigste verjaardag van de Universele verklaring in 1999 een artikel dat vandaag niets van zijn waarde verloren heeft. Zij vertelt dat ze was uitgenodigd op een technische school in Wallonië tijdens een dag van de mensenrechten.

Mensen zonder papieren worden voortaan uitgesloten van de lessen Nederlands voor anderstaligen (NT2) in het volwassenenonderwijs. In het Vlaams Parlement stemde enkel Groen! tegen dit onderdeel van Onderwijsdecreet XXI. Vanuit de sector van het volwassenenonderwijs en de basiseducatie, de integratiesector, de onderwijsvakbonden, inrichtende machten … kwam er veel protest. Op dinsdag 14 juni werd in Antwerpen, Brussel, Kortrijk, Gent, Sint-Niklaas en Leuven actie gevoerd: ‘Babylon in Vlaanderen? Te stom voor woorden’ !