Eind oktober 2006 verscheen bij Academia Press het boek “Onderwijs onderweg in de immigratiesamenleving”. Het is een collectief werk dat de bijdragen bevat van diverse academici op het colloquium dat in 2005 door de Stichting Gerrit Kreveld in Gent werd georganiseerd. Hieronder volgt een korte voorstelling van dit boek door de Stichting.

Uit een recente studie van de KU Leuven blijkt dat het racisme sterk aanwezig is onder de Belgische jongeren. Bij de Vlaamse jongeren nog meer dan bij hun Franstalige leeftijdsgenoten. Volgens de onderzoekers kan de school voor een belangrijke bijsturing zorgen.

In Frankrijk staat de kwestie van de “carte scolaire” de jongste tijd in het middelpunt van het onderwijsdebat. De carte scolaire of schoolkaart is een systeem waarmee, sinds 1963, de leerlingen, in functie van hun woonplaats, aan een bepaalde school worden toegewezen. Er bestaat dus geen vrije schoolkeuze voor de leerlingen (ouders) zoals in België. In tegenstelling tot België liepen (in 1963) en lopen de meeste leerlingen in Frankrijk school in het officieel (door de overheid georganiseerd) onderwijs. Het vrije (katholieke) net is er minoritair. In Frankrijk is het principe van een gemeenschappelijke stam sterker verankerd en in praktijk gebracht (o.a. via het collège unique) dan in België. Frankrijk kent ook een sterke centralistische “republikeinse” traditie, met o.a. een sterke centrale sturing en evaluatie van de leerplannen. Denk bv. aan het centrale examen op het einde van het secundair onderwijs, het baccalaureaat, dat beslist over de toegang tot het hoger onderwijs. In het onderstaande artikel schetsen Bernard Calabuig, onderwijsspecialist van de PCF (Parti Communiste français) en Daniel Rome, nationaal secretaris van het netwerk Ecole, de inzet van het huidig debat rond de carte scolaire in Frankrijk.

Op vrijdag 29 september keurde het Nationaal Comité van COC het ontwerp van achtste Vlaamse onderwijscao goed. Eerder gebeurde dit al door onze zusterorganisatie, het COV. De socialistische onderwijsvakbond keurde het ontwerp af. De liberale vakbond gaat er wel mee akkoord, maar wil eerst een zeer specifiek dispuut met de onderwijsminister uitgeklaard hebben vooraleer de cao te ondertekenen.

Is ons Belgisch schoolsysteem ondemocratisch? En zo ja, wat kan hier dan aan gedaan worden? Ik sprak hierover met Hugo Van Droogenbroeck, voorzitter van 'de democratische school', een vereniging die zich afzet tegen de sociale ongelijkheid in het huidige onderwijs. De democratische school is een organisatie van leerkrachten uit zowel Vlaanderen, Wallonië als uit Brussel. Het is een tweetalige organisatie, die uiteraard haar hoofddoel heeft, namelijk de democratisering van ons onderwijs.

Na een uitgebreide raadpleging van de leden heeft ACOD-onderwijs het ontwerp van CAO VIII verworpen. 80% van de leden stemden tegen het voorliggende ontwerp.

De Oproep voor een democratische school (OVDS) laat sinds meer dan 10 jaar een kritische stem klinken rond het onderwijsbeleid. Zo klaagden we de Belgische “onderwijscatastrofe” aan: de ongelijkheid in het onderwijs bereikt bij ons recordhoogtes. Ze ontstaat vooral doordat het basisonderwijs middelen te kort heeft, en doordat de hiërarchische onderwijsvormen en ons ultraliberaal onderwijssysteem een vroegtijdige selectie doorvoeren. Ons onderwijssysteem is immers gebaseerd op de absolute vrijheid van vraag en aanbod en op het dogma van de concurrentie. “Maar wat stellen jullie in de plaats?” krijgen we vaak te horen van mensen die onze kritische analyses wel appreciëren maar onvoldoende vinden. Het programma dat hier volgt wil antwoorden op deze vraag. Zonder taboe. Op het gevaar af enkele heilige huisjes af te breken. Maar als we echt de kloof in het onderwijs willen verminderen, als we echt elke jongere de mogelijkheid willen geven de kennis en vaardigheden te verwerven die nodig zijn om de wereld te begrijpen en hem rechtvaardiger te maken, dan moeten we wel enkele historische gegevenheden van het Belgisch onderwijs dooreenschudden. De krachtlijnen van onze voorstellen lijken ons noodzakelijk en onlosmakelijk met elkaar verbonden. Aan een gedetailleerde uitwerking zijn we nog niet toe.

OVDS (Oproep voor een democratische school) publiceert zijn nieuw “programma voor een democratisch onderwijs in België”. In 10 punten schetsen wij 10 krachtlijnen voor het leerplichtonderwijs, meer bepaald voor een 10-jarige gemeenschappelijke basisvorming van 6 tot 16 jaar. Dit programma is de vrucht van vele discussies.

Ondanks de democratisering van het onderwijs heeft het onderwijs als emancipatiemiddel nog steeds onvoldoende slagkracht. In Vlaanderen is het verband tussen sociaaleconomische status en leerlingenprestaties hoger dan in de meeste OESO-landen. In plaats van sociale mobiliteit op gang te brengen, is het onderwijs nog steeds te veel een reproductiemiddel van sociale ongelijkheid. Dit besef dringt steeds duidelijker door bij academici en beleidsmakers, maar is dikwijls nog onvoldoende aanwezig bij de leerkrachten en in de scholen.

Vanuit de Verenigde Staten is een nieuwe theorie overgewaaid: het "intelligent ontwerp". Als ze de evolutie zelf al niet in vraag stelt, dan doet ze dat toch met de theorie van Darwin. De kleine groep wetenschappers die de theorie aanhangt, beweert dat niet enkel het toeval en de natuurlijke selectie aan de basis van de evolutie van mens en dier ligt. De tussenkomst van een Opperwezen zou onontbeerlijk zijn om sommige fenomenen te kunnen verklaren. De protestantse kerken in de VS, president Bush, en vandaag paus Benedictus XVI schijnen geloofwaardigheid te verlenen aan die nieuwe theorie. De overgrote meerderheid van de wetenschappers verwerpt ze. Om er meer over te vernemen zijn we een Belgische reus van de wetenschappen gaan opzoeken, Christian de Duve, die in 1974 Nobelprijs voor fysiologie en geneeskunde kreeg en de auteur is van "À l'écoute du vivant" (1) en, recent, "Singularités" (2).

“Je hoort vandaag geregeld opperen dat de kloof in België tussen de bedrijfswereld en de universiteit te groot is. Ik zie dat positiever wat...

Begin 1999 lag onze school, Freinetschool De Appeltuin in Leuven, aan de basis van de Actie Schoolasiel. Een groep asielzoekers werd een week lang in onze school gehuisvest en opgevangen door leerkrachten, ouders en kinderen. In de daaropvolgende weken nam telkens een andere school de fakkel over. Dhr. Lavigne was in die periode de (overigens gewaardeerde) directeur van de scholengroep waartoe onze basisschool van het gemeenschapsonderwijs behoort

Een op de twee leerlingen van Noord-Afrikaanse en Turkse oorsprong maakt het secundair onderwijs niet af. De dramatische ongelijkheid tussen allochtone en autochtone leerlingen...

Het startschot voor het nieuwe schooljaar is gegeven en jullie hebben waarschijnlijk al tal van ideeën om er een gekleurd jaar van te maken!...