Elk jaar opnieuw, onder de septemberzon, werpen de toga’s en vaandels schaduwen op de straten, klinken er veelbelovende speeches en hangt de spanning van de eerste schooldag in de aula’s. Zelf herinner ik me vooral hoe een vriend me zijn leegstaande sous-sol leende, een vochtige kelderkamer waar ’s nachts de ratten voorbij trippelden. Maar het was er rustig en ik kon er eindelijk doen wat thuis niet lukte: studeren en mijn droom waarmaken om een diploma rechten te behalen en advocate worden.

Het Vlaams Regeerakkoord 2014-2019 valt uiteen in een Visietekst van 27 bladzijden en het eigenlijke Regeerakkoord van 167 bladzijden.Welgeteld 9 (negen) bladzijden in het Regeerakkoord gaan over het onderwijs. Hieronder staan wij stil bij een aantal punten en we onderscheiden enkele trends. We maken daarover een aantal reflecties die perspectief openen op een alternatief.

Het Vlaams regeerakkoord bevat geen cijfers over besparingen of investeringen in het onderwijs.Niet dat er geen afspraken zijn gemaakt tussen N-VA, CD&V en Open VLD over het financiële plaatje. Maar het ‘vertrouwen’ waarmee de ploeg van Bourgeois uitpakt is blijkbaar niet groot genoeg om de burgers meteen concreet te informeren welke besparingen hen boven het hoofd hangt.

De Standaard publiceert deze week een reeks artikels over de ongelijkheid in België. Aan de hand van nooit eerder gepubliceerd (of weinig bekend) statistisch materiaal. Vandaag (10 september) is het de beurt aan onderwijs. Daarbij maakt De Standaard gebruik van het (statistisch) onderzoek van Nico Hirtt van de “vzw Oproep voor een democratische school” (Ovds).

BeverZaken is het nieuwste project van School Zonder Racisme dat vorig schooljaar uit de startblokken schoot.Leerkrachten en leerlingen motiveren om trajectmatig te werken rond wereldburgerschap, is het opzet.Acht scholen stapten in de boot. Een rijke ervaring, ook voor de vormingswerkers.De Democratische School had een gesprek over ervaringenen perspectieven met Mitch Vannecke, die het project in goede banen leidt.

Op 7 mei (Antwerpen), 8 mei (Hasselt) en 14 mei (Gent) werd het boek “Het onderwijsdebat. Waarom de hervorming van het secundair broodnodig is” voorgesteld. Na een uitgebreide toelichting van de krachtlijnen door professor Ides Nicaise waren er telkens panelgesprekken met parlementairen van sp.a, Groen, Open VLD, CD&V en N-VA. Op de drie avonden samen waren er meer dan 500 aanwezigen, zowel leerkrachten als studenten, onderzoekers en beleidsmensen. In Antwerpen en Gent was Ovds mede-organisator van de avonden. Hieronder volgt een kort verslag van de avond in Antwerpen.

In het debat over het secundair onderwijs in Vlaanderen merk je vaak een terughoudendheid tegenover het idee van een structurele hervorming. Rechtse opiniemakers lijken best tevreden met het onderwijs dat we vandaag kennen. Onze best presterende leerlingen scoren uitstekend in internationaal vergelijkend onderzoek. Daarnaast spelen deze opiniemakers in op angsten bij leerkrachten en ouders. Zal een onderwijs dat focust op het versterken van de zwakste leerlingen geen nivellering naar beneden betekenen? Is interne differentiatie van leerlingen wel haalbaar voor onze overbevraagde leerkrachten? Kunnen we ons niet beter focussen op de best mogelijke kwaliteit te leveren binnen de bestaande structuren?

De omvang en toename van de sociale ongelijkheid in het Belgisch onderwijs werd de laatste jaren in talrijke studies duidelijk gemaakt. Ovds (Oproep voor een democratische school) publiceerde recent nog een studie op basis van PISA 2012. In hun conclusies pleiten de auteurs van deze studies vaak voor maatregelen om de mechanismen van sociale segregatie in het onderwijs tegen te gaan. Vlaanderen behaalt de slechtste score in West-Europa op vlak van sociale ongelijkheid in het onderwijs. Deze vaststelling is een doorn in het oog van de fervente verdedigers van de vrije schoolmarkt en de vroegtijdige selectie en van zij die zich zelfgenoegzaam neerleggen bij de goede gemiddelde scores die de Vlaamse scholen halen op de PISA-testen. Gesteund door enkele professoren gaan zij op zoek naar een verantwoording voor deze ongelijkheid.

In april verschijnt bij de uitgeverij EPO het boek "Het onderwijsdebat. Waarom de hervorming van het secundair broodnodig is." Het is geschreven door een tiental professoren en onderzoekers van de universiteiten van Leuven, Gent, Brussel en Antwerpen. Hieronder volgt een eerste kennismaking met het opzet en de inhoud van het boek.

Op 23 maart 2014 overleed de 93-jarige Regine Beer. Zij was een overlevende van Auschwitz. Over haar deportatie en gevangenschap werd het boek 'KZ A 5148' geschreven, door Paul De Keulenaer. Als Antwerpse leerkracht bleef ze middels boeken en spreekbeurten het fascisme haar hele leven bekampen. Ze was lid van ACOD-onderwijs vanaf 1954 tot haar dood. Hieronder publiceren we een eerbetoon, geschreven door Hugo Franssen, die als uitgever (EPO) samenwerkte met Regine Beer bij het schrijven van haar boeken.

Brussels minister bevoegd voor Nederlandstalig onderwijs in de Vlaamse Gemeenschapscommissie (VGC) Guy Vanhengel (Open Vld) heeft op 5 februari gepleit voor een tweetalige normaalschool in Brussel, waar leerkrachten opgeleid worden om in meertalig onderwijs les te geven. We geven hieronder het voorstel van minister Van Hengel.

Het weekblad Knack en Le Soir pakten op 29 januari uit met een nieuwe studie op basis van de PISA-resultaten over de impact van de sociale afkomst op de schoolresultaten. De studie is het werk van de tweetalige lerarenorganisatie Ovds-Aped (Oproep voor een democratische school – Appel pour une école démocratique), meer bepaald van Nico Hirtt.

'De kanarie is dood', schrijft prof. em. Ruddy Doom (UGent) over de evolutie naar meer markt en minder ruimte voor vrij onderzoek in het hoger onderwijs. De kennismaatschappij moet het afleggen tegen de kenniseconomie. En peda-pundits, onderwijsbobo’s en techno-togati zwijgen daarover als vermoord.

Op dinsdag 18 februari organiseert Ovds (Oproep voor een democratische school) in Berchem (Antwerpen) een info-avond over het Fins onderwijs met vier specialisten en ervaringsdeskundigen.