Selectie en hierarchisering

'Scholen moeten worden doorgelicht op de bewuste en onbewuste discriminatie in hun pedagogisch project en hun schoolreglement.' Dat zegt Ides Nicaise, verbonden aan het Hoger Instituut van de Arbeid van de K.U. Leuven en medeauteur van De school van de ongelijkheid.

Het weekblad Knack en Le Soir pakten op 29 januari uit met een nieuwe studie op basis van de PISA-resultaten over de impact van de sociale afkomst op de schoolresultaten. De studie is het werk van de tweetalige lerarenorganisatie Ovds-Aped (Oproep voor een democratische school – Appel pour une école démocratique), meer bepaald van Nico Hirtt.

De Standaard publiceert deze week een reeks artikels over de ongelijkheid in België. Aan de hand van nooit eerder gepubliceerd (of weinig bekend) statistisch materiaal. Vandaag (10 september) is het de beurt aan onderwijs. Daarbij maakt De Standaard gebruik van het (statistisch) onderzoek van Nico Hirtt van de “vzw Oproep voor een democratische school” (Ovds).

De studiedienst van de Oproep voor een democratische school (Ovds) heeft een autonome en originele analyse uitgevoerd op de data die de PISA-enquête 2012 ons aanlevert. Deze analyse bevestigt ongelukkig genoeg de catastrofale situatie van het Belgische onderwijs (zowel aan de Vlaamse als aan de Franstalige kant) op het vlak van sociale rechtvaardigheid. De studie brengt ook nieuwe elementen aan om de oorzaken van deze situatie te begrijpen, namelijk de sterke academische en sociale segregatie van leerlingen in ons onderwijs.

De omvang en toename van de sociale ongelijkheid in het Belgisch onderwijs werd de laatste jaren in talrijke studies duidelijk gemaakt. Ovds (Oproep voor een democratische school) publiceerde recent nog een studie op basis van PISA 2012. In hun conclusies pleiten de auteurs van deze studies vaak voor maatregelen om de mechanismen van sociale segregatie in het onderwijs tegen te gaan. Vlaanderen behaalt de slechtste score in West-Europa op vlak van sociale ongelijkheid in het onderwijs. Deze vaststelling is een doorn in het oog van de fervente verdedigers van de vrije schoolmarkt en de vroegtijdige selectie en van zij die zich zelfgenoegzaam neerleggen bij de goede gemiddelde scores die de Vlaamse scholen halen op de PISA-testen. Gesteund door enkele professoren gaan zij op zoek naar een verantwoording voor deze ongelijkheid.

Zuiver etnische factoren bepalen mee de achterstand van allochtonen op school. Dat zegt de Gentse onderzoeker Stijn Baert in zijn doctoraalproefschrift, waarvan resultaten werden gepubliceerd in het Amerikaanse wetenschappelijke tijdschrift 'Economics of Education Review'.

De auteurs van “De school van de ongelijkheid”, Nico Hirtt, Ides Nicaise en Dirk de Zutter namen deel aan een panelgesprek tijdens de "zes uren voor de democratische school" op 20 oktober in Brussel. Moderator was Chico Detrez (voorzitter ACOD-Onderwijs, Antwerpen) die een reeks vragen had voorbereid.

In zijn boek "Gelijke Kansen op school, het kan! Zestien sporen voor praktijk en beleid" onderzoekt Ides Nicaise (redactie) een brede waaier van concrete strategieën, zowel in de klas als op school- en systeemniveau.

Enkele Luikse leerkrachten organiseerden in het voorjaar van 2007 een ongewone ontmoeting tussen twee klassen. De ene klas bestond enkel uit meisjes van 6 ASO van het atheneum van Soumagne. De andere telde enkel jongens van het 7de jaar beroepsonderwijs van de katholieke school St. Laurent in Fléron. De ene groep leerlingen volgde zedenleer en de andere katholieke godsdienst.

In het kader van de Werelddag van Verzet tegen Armoede organiseerde Stop Armoede maandag 17 oktober op de Groenplaats in Antwerpen een actie voor gelijke kansen voor alle jongeren in het onderwijs. Mensen uit het onderwijs en de sociaal-culturele sector voerden samen actie voor een grotere sociale mix in de scholen, meer engagement van leerkrachten en minder zittenblijvers.