Algemeen

De Scandinavische landen behoren tot de industrielanden die het meeste (publiek) geld besteden aan onderwijs in verhouding tot hun bruto nationaal product. Uit internationaal vergelijkend onderzoek blijkt dat hun onderwijssystemen goed scoren, zowel wat betreft het gemiddelde niveau van de leerlingenprestaties als de spreiding van de resultaten. Zo komt Finland uit het PISA-onderzoek naar voor als de wereldkampioen van de gelijke kansen terwijl het voor de onderzochte domeinen leesvaardigheid, wiskundige en wetenschappelijke geletterdheid steevast tot de toplanden behoort. In het volgend artikel worden enkele aspecten belicht van het Noors onderwijssysteem, dat zoals het Zweeds en het Deens enige gelijkenissen met het Fins onderwijs vertoont. Het artikel bevat onderdelen van een rapport van een studiereis in Noorwegen (april 2002), gemaakt door Willy Vermorgen, voorzitter van ACOD-Onderwijs. Wie het volledig rapport wil lezen, kan de auteur contacteren: willy.vermorgen@acod.be

Met meer dan 300 waren we, op 16 oktober 2004, op de “Zes uren voor de democratische school”. Méér Franstaligen dan Vlamingen, maar méér dan dubbel zoveel deelnemers als op onze studiedag van 2001, in de beide taalgroepen. De meesten waren leerkrachten, met een groot overwicht uit het secundair onderwijs. Er waren ook 50 à 60 studenten, vooral uit normaalscholen en uit de faculteiten pedagogie. De meeste deelnemers volgden één of twee ateliers. Er was trouwens keuze te over.

Ik zal achtereenvolgens drie kwesties behandelen. Om te beginnen zal ik de aard van de economische wijzingen die schuilgaan achter de eufemistische term "globalisering", diepgaander onderzoeken en definiëren. Verder zal ik trachten om de weerslag te belichten van die wijzigingen op de onderwijspolitiek van de geïndustrialiseerde landen in het algemeen en van de Europese Unie in het bijzonder. Ten slotte zal ik de gevolgen benadrukken van die politiek m.b.t. de democratisering van het onderwijs. Wegens de beperkte tijd zal ik er mij moeten toe beperken om stellingen te formuleren zonder ze te kunnen uitwerken of te bewijzen aan de hand van citaten en harde feiten. Sta me toe om hiervoor te verwijzen naar mijn recente werken.

Waaruit bestaat de burgerzin die wij, leerkrachten en progressieve militanten, voor onszelf opeisen en die we zo graag bij de jongeren zouden opwekken. We schetsen hier de grote lijnen. In andere artikels van dit dossier gaan we er meer in detail op in.

Is het niet merkwaardig dat het de machthebbers zijn, schooldirecties, inrichtende machten en ministers die de jongeren, hun ouders en de leraars aanzetten tot...

Vlaams onderwijsminister Marleen Vanderpoorten heeft haar ideeën over onderwijsbeleid te boek gesteld in "Onderwijsbeleid in Vlaanderen, Een bank vooruit." (1) Het laatste deeltje van haar boek schetst de 'toekomstbeelden', die haar visie op onderwijs samenvatten. (2) De toekomst ziet er stralend uit, als we de minister mogen geloven. Op de persconferentie waar minister Marleen Vanderpoorten haar boek voorstelde, omschreef zij het werk als "verplichte lectuur voor wie de eerste paar jaren wil meepraten over onderwijsbeleid." Wij nemen de handschoen op. We overlopen de kernideeën en plaatsen er kritische kanttekeningen bij.