De “zes uren voor de democratische school” op 16 oktober 2004 in Brussel werden besloten met een conferentie door Albert Jacquard. Jacquard is gekend als geneticus maar ook als humanist, bewust burger, strijder voor een meer rechtvaardige samenleving. Een utopist, wat niet hetzelfde is als een dromer! De kernvraag uit de inleiding op de avond luidde: hoe aan de jongeren - doorheen het onderwijs - de wapens en de wil meegeven om een betere samenleving gestalte te geven? Albert Jacquard begint met te schetsen hoe we in onze menselijke ontwikkeling een kwalitatieve sprong van efficiëntie hebben gemaakt. Daardoor is de ordegrootte van (de gevolgen van) ons handelen zo verhoogd, dat we sommige middelen beter niet meer kunnen “benutten”. Voorbeeld op het vlak van bewapening: sterker zijn dan de andere in termen van destructieve wapens heeft gewoon geen zin meer. Door de allesvernietigende kracht van die wapens zijn we gewoon in een absurde situatie terechtgekomen. Voorbeeld op het vlak van blijvende economische groei: het huidige groeiniveau heeft nu al de bovengrenzen van de draagkracht van onze planeet overschreden. Willen we deze planeet in stand houden, dan dient een model van blijvende economische groei fundamenteel in vraag te worden gesteld maar toch blijven de economisten dat groeimodel hanteren.

Om te ontwikkelen hebben kinderen kansen nodig. Kinderen hebben nood aan initiatief mogen nemen, aan uitdagende materialen en activiteiten die aangepast zijn aan hun mogelijkheden,...

Tjen Mampaey heeft 20 jaar les gegeven in een basisschool te Puurs. Het grootste deel van zijn carrière was dat in het zesde studiejaar....

Voor dit atelier mochten we drie leden verwelkomen van het (Franstalig) Belgisch Comité voor het Wetenschappelijk Onderzoek naar Paranormaal Genoemde Verschijnselen (kortweg het comité Para).

Vaak herleidt men “vermarkting” (“marchandisation” in het Frans) tot “privatisering” en het klopt dat dit bij de meeste openbare diensten het belangrijkste aspect is. Maar als het over onderwijs gaat dan moet het begrip “vermarkting” wat ruimer begrepen worden. Dit begrip verwijst dan hoofdzakelijk naar een aanpassing van de onderwijssystemen aan een nieuwe economische omgeving die - zoals we zullen zien - onterecht “kennismaatschappij”wordt genoemd.

De Nederlandse minister van der Hoeven (CDA, Onderwijs) wil de basisvorming, het gemeenschappelijke lesprogramma voor de onderbouw van het secundair onderwijs, afschaffen. Volgens de...

Met meer dan 300 waren we, op 16 oktober 2004, op de “Zes uren voor de democratische school”. Méér Franstaligen dan Vlamingen, maar méér dan dubbel zoveel deelnemers als op onze studiedag van 2001, in de beide taalgroepen. De meesten waren leerkrachten, met een groot overwicht uit het secundair onderwijs. Er waren ook 50 à 60 studenten, vooral uit normaalscholen en uit de faculteiten pedagogie. De meeste deelnemers volgden één of twee ateliers. Er was trouwens keuze te over.

De workshop over “meertalig onderwijs” was een levendige voorstelling, met veel concrete voorbeelden. Wat te onthouden valt: er dient nog een flink stuk weg afgelegd en de institutionele problemen zijn redelijk groot om op korte termijn veralgemeend meertalig onderwijs te organiseren.

Ik zal achtereenvolgens drie kwesties behandelen. Om te beginnen zal ik de aard van de economische wijzingen die schuilgaan achter de eufemistische term "globalisering", diepgaander onderzoeken en definiëren. Verder zal ik trachten om de weerslag te belichten van die wijzigingen op de onderwijspolitiek van de geïndustrialiseerde landen in het algemeen en van de Europese Unie in het bijzonder. Ten slotte zal ik de gevolgen benadrukken van die politiek m.b.t. de democratisering van het onderwijs. Wegens de beperkte tijd zal ik er mij moeten toe beperken om stellingen te formuleren zonder ze te kunnen uitwerken of te bewijzen aan de hand van citaten en harde feiten. Sta me toe om hiervoor te verwijzen naar mijn recente werken.

We publiceren hieronder de integrale speech van Nico Hirtt, hoofdredacteur van "De democratische school", die tijdens de "zes uren voor de democratische school" naar voren werd gebracht. Wegens deelname op dezelfde dag aan het Europees Sociaal Forum in London, met name als één van de hoofdsprekers op het debat rond vermarkting van het onderwijs, kon Nico niet op tijd in Brussel terug zijn om zijn speech zelf uit te spreken. De speech werd voorgelezen door Jean-Pierre Kerckhofs, voorzitter van (de Franstalige vleugel van) de Oproep voor een democratische school (OVDS).

Gezien onderwijs binnen de bevoegdheden van de Gemeenschappen een prominente plaats inneemt, ligt het voor de hand dat het onderwijshoofdstuk in het regeerakkoord van de Franse Gemeenschap een lijvig document is. Het is onmogelijk om in dit korte bestek alle onderwijsaspecten van dit akkoord tussen de Parti Socialiste (PS) en de Centre démocrate humaniste (Cdh) hier te behandelen (30 bladzijden).We zullen ons dus beperken tot de belangrijkste elementen. Ze illustreren vaak pertinent de onderwerping van het politieke beleid aan de economische machten. We zetten de belangrijkse elementen uit het akkoord op een rijtje (in italiek) en voorzien ze daaronder van een (beknopte) commentaar. Andere bijdragen in dit dossier gaan meer in detail op sommige argumenten in.

Als de Vlaamse en de Franstalige regeringen het over één punt eens zijn dan is het wel over de sterkere band tussen de wereld van het onderwijs en die van de onderneming. Telkens luidt de verantwoording: de tewerkstelling. Er zouden niet-ingevulde betrekkingen bestaan door onder andere een "reëel gebrek aan gekwalificeerd personeel". Om deze toestand te verhelpen zou men "het aanbod van vorming en kwalificatie-onderwijs meer moeten aanpassen aan de realiteit van de arbeidsmarkt". Het gaat hier dus om "ze aantrekkelijker te maken en meer in contact te brengen met de wereld van de arbeid". In het hoger onderwijs zal men " de sensibilisering voor het ondernemerschap moeten versterken". (citaten uit het regeerakkoord van de Franse Gemeenschap)

Eindverklaring van het 3de Wereldforum van de opvoeding (Porto Alegre, 28-31 juli 2004) Het Wereldforum van de opvoeding is organisch verbonden met het Wereld Sociaal...

"Ja, da's echt een knappe leerling. Hij heeft een knobbel voor talen." Je hoort dergelijke uitspraken zo vaak onder leerkrachten. Dat is best ergerlijk. Zulke zinswendingen gaan immers terug op de frenologie, een pseudo-wetenschappelijke discipline uit de negentiende eeuw. Daarin werd verdedigd dat aanleg en karakter bepaald worden door een uitwas van bepaalde hersendelen - wat men zou kunnen vaststellen aan de vorm van de schedel, die immers speciale knobbels zou vertonen. Hier en daar kan je nog een zonderling vinden die de frenologie beoefent, maar eigenlijk werd die discipline totaal verlaten. In ons taalgebruik zit veel pseudo-wetenschappelijke onzin vervat. Vaak zijn we ons daar niet van bewust. Met "de zon komt op in het oosten" zitten we in het lang vervlogen geocentrische wereldbeeld. En wat dacht je van "hout vasthouden!"? Bepaalde voorwetenschappelijke en pseudo-wetenschappelijke 'kennis' blijft echter wel op die manier bestaan. Ze wordt van generatie op generatie overgeleverd. En als leerkrachten al niet beter weten ...