Thema's

De jongste weken bleek pijnlijk duidelijk dat Antwerpen, Brussel, Gent in de nabije toekomst afstevenen op een tekort aan scholen. In de media werd uitvoerig melding gemaakt van duizenden ouders die voor hun kind nog geen school (van hun keuze) hebben gevonden. Tijdens een debat in het Vlaams Parlement op 10 maart verklaarde minister Smet dat tegen september geen enkele leerling zonder school zal achterblijven. Het tekort aan scholen is niet het enige probleem dat moet opgelost worden om alle kinderen een kwaliteitsschool in hun buurt te verzekeren.

Op woensdag 21 april organiseert SCHOOL+ (Platform voor een school zonder uitsluiting) een studienamiddag over het inschrijvingsrecht. Het inschrijvingsrecht, als één van de drie centrale pijlers van het GOK-beleid, stelt dat alle ouders en leerlingen het recht hebben zich in te schrijven in de school van hun keuze. Dit zou gelijke toegang moeten verzekeren, segregatie tegengaan en diversiteit op school bevorderen. Meer en meer betrokkenen beweren echter dat de segregatie op school toegenomen is ... Welke mechanismen spelen hier?

Op 12 januari werd één van de armste landen getroffen door een zware aardbeving. Een maand later is de exacte dodentol nog steeds niet gekend. Vast staat dat het cijfer de kwart miljoen, zo niet overschrijdt, dan toch in elk geval nadert. Overlevenden wachten nu in tentenkampen angstig de komst van het regenseizoen af, volledig overgeleverd aan de goodwill van de internationale hulp. Onmiddellijk na de ramp schoot de wereld wakker: regeringen en NGO’s zonden reddingsploegen, medische hulp en voedselhulp, en de gewone burger zamelt geld in. Jouw school was ongetwijfeld ook al het toneel van “hongermaaltijden” ,“rijsttafels” of “eetfestijnen”, van “pannenkoekenslag”, “wafelenbak” of “snoepbrochettes”... Van de kleinste ukkie tot de meest slungelachtige puberbink: ze halen het beste uit zichzelf boven om het cijfer op de cheque te verdubbelen.

De Vlaamse regering bespaart in 2010 voor 72 miljoen Euro en in 2011 voor 142 miljoen Euro in het onderwijs. Deze besparingen resulteren in een verlies van 1400 jobs. Op initiatief van de personeelsafvaardigingen (vakbondsdelegees van COC, Christelijke Onderwijs Centrale) van 10 katholieke secundaire scholen van Mechelen, werd er op woensdag 3 maart een protestactie georganiseerd in Mechelen. 500 leerkrachten, leerlingen en ouders namen deel aan de actie.

Op 25 juli 2009 maakte de Iraakse premier Nouri al-Maliki aan een groep van opleiders in Washington bekend dat zijn land van plan is in de komende 5 jaar meer dan 50.000 studenten naar het buitenland te sturen. Naar verluidt zullen zij in de VS en Londen studeren in dienst van de wederopbouw van het ooit sterke onderwijssysteem van het land.

In het februarinummer van EOS, maandblad over wetenschap, verschijnt een interview met Marc Vermeersch. Het artikel is van de hand van Peter Dupont. Deze spaart zijn lof niet voor het werk van de auteur van "Jagers en verzamelaars".

Het landschap van het hoger onderwijs (hogescholen en universiteiten) werd de jongste jaren grondig doorploegd door allerlei hervormingen, vaak voortvloeiend uit het (Europees) Bologna-proces. Het hoger onderwijs is één van de grote dossiers in de Beleidsnota 2009-2014 van minister Smet. In onderstaande bijdrage zetten we een en ander op een rij.

In april 2009 werd het decreet rond de Vlaamse kwalificatiestructuur (VKS) in het Vlaams Parlement goedgekeurd. Het decreet werd uitgewerkt door minister Vandenbroucke, in uitvoering van het Europees raamwerk voor kwalificaties, het EQF (European Qualification Framework). Het belang van de VKS kan niet onderschat worden. De VKS houdt o.a. in dat de arbeidsmarktgerichte opleidingen, ook in het leerplichtonderwijs, veel meer dan tot nu toe door de bedrijven kunnen worden geconcipieerd. De VKS is ook een noodzakelijk vehikel om - volgens VOKA en andere patronale lobbygroepen - commerciële opleidingsverstrekkers de plaats op de “opleidingsmarkt” te bieden die ze verdienen. Over de toepassing van het decreet rond de Vlaamse kwalificatiestructuur zal nog veel discussie zijn.

“Competentiegericht onderwijs”, “competentiegerichte evaluatie”, “basiscompetenties”, “transversale competenties”, “socles de compétences” (de term die het Franstalig onderwijs voor “eindtermen” gebruikt), “terminale competenties”, … Het begrip “competenties” is niet meer weg te denken uit de onderwijsliteratuur. Het heeft succes op wereldvlak. Na de VS, Québec, Zwitserland, Frankrijk, Franstalig België en Nederland is de “competentie-obsessie” [Boutin et Julien, 2000], dit nieuwe “pedagogische eenheidsdenken” [Tilmant 2005], ook Vlaanderen aan het veroveren. Maar onder de dekmantel van een modernistisch klinkend discours zou zich wel eens een operatie kunnen verschuilen om het onderwijs in de pas te laten lopen en het aan de noden van een kapitalistische economie in crisis te onderwerpen.

Als we een beetje dieper graven in het romantische discours van bepaalde pedagogen, krijgen we het ware karakter te zien van competentiegericht onderwijs. Het is een onderwijsconcept dat er volledig op gericht is van de school een slaafs instrument ten dienste van de economische rentabiliteit en winst te maken.