Wetenschappen

"Ja, da's echt een knappe leerling. Hij heeft een knobbel voor talen." Je hoort dergelijke uitspraken zo vaak onder leerkrachten. Dat is best ergerlijk. Zulke zinswendingen gaan immers terug op de frenologie, een pseudo-wetenschappelijke discipline uit de negentiende eeuw. Daarin werd verdedigd dat aanleg en karakter bepaald worden door een uitwas van bepaalde hersendelen - wat men zou kunnen vaststellen aan de vorm van de schedel, die immers speciale knobbels zou vertonen. Hier en daar kan je nog een zonderling vinden die de frenologie beoefent, maar eigenlijk werd die discipline totaal verlaten. In ons taalgebruik zit veel pseudo-wetenschappelijke onzin vervat. Vaak zijn we ons daar niet van bewust. Met "de zon komt op in het oosten" zitten we in het lang vervlogen geocentrische wereldbeeld. En wat dacht je van "hout vasthouden!"? Bepaalde voorwetenschappelijke en pseudo-wetenschappelijke 'kennis' blijft echter wel op die manier bestaan. Ze wordt van generatie op generatie overgeleverd. En als leerkrachten al niet beter weten ...

De geologie is de wetenschap van de Aarde. Je kan de wereld niet begrijpen zonder degelijke kennis en begrip van de planeet waarop we leven. In de lessen aardrijkskunde komen nu bepaalde onderdelen van de geologie aan bod. Wij pleiten echter voor een afzonderlijke cursus geologie.

Vanuit de Verenigde Staten is een nieuwe theorie overgewaaid: het "intelligent ontwerp". Als ze de evolutie zelf al niet in vraag stelt, dan doet ze dat toch met de theorie van Darwin. De kleine groep wetenschappers die de theorie aanhangt, beweert dat niet enkel het toeval en de natuurlijke selectie aan de basis van de evolutie van mens en dier ligt. De tussenkomst van een Opperwezen zou onontbeerlijk zijn om sommige fenomenen te kunnen verklaren. De protestantse kerken in de VS, president Bush, en vandaag paus Benedictus XVI schijnen geloofwaardigheid te verlenen aan die nieuwe theorie. De overgrote meerderheid van de wetenschappers verwerpt ze. Om er meer over te vernemen zijn we een Belgische reus van de wetenschappen gaan opzoeken, Christian de Duve, die in 1974 Nobelprijs voor fysiologie en geneeskunde kreeg en de auteur is van "À l'écoute du vivant" (1) en, recent, "Singularités" (2).

Wat is de cloud precies? Het idee is dat je op dezelfde manier diensten via internet consumeert als elektriciteit, water en gas. Als bedrijf of particulier betaal je enkel voor effectief verbruik dat bovendien kan fluctueren. Net zoals particulieren en bedrijven nog maar zelden zelf instaan voor hun eigen elektriciteitsvoorziening, is het idee dat bedrijven geen nood meer hebben aan een eigen serverpark of datacenter, maar gebruik maken van externe diensten via een internetaansluiting. Zelfs op verplaatsing of op een ander toestel (klassieke computer, smartphone, tablet, etc.) kun je gebruik maken van de cloud-diensten waarop je geabonneerd bent.

Voor Karel De Gucht is het duidelijk: in de eindtermen hoort creationisme niet thuis. Nergens. Hij reageert daarmee (in een vrije tribune van De Standaard, 16 augustus 2007) op de ruimte die Luc Van den Brande en Cathy Berx mogelijk willen laten.

Informatica is niet meer weg te denken uit het onderwijs.Leerlingen maken hun huistaken op de computer, de correspondentie met ouders en leerlingen gebeurt meer en meer digitaal en scholen beginnen schoolboeken te vervangen door tablets. Ministers Smet wil zelfs onderwijs laten aanbieden via ‘games’. De cyberspace wordt een echte hype.

Naar aanleiding van uitspraken van voormalig Vlaams minister-president Luk Van den Brande (CD&V) dat in het onderwijs naast de evolutieleer (van Darwin) ruimte zou moeten zijn voor het crationisme (het scheppingsverhaal) ontstond in "De Standaard" een polemiek met o.m. een vrije tribune van Karel De Gucht (minister van Beuitenlandse Zaken). Ook de gekende moraalfilosoof prof. Etienne Vermeersch schreef een bijdrage voor het discussieform.

Een debat over ICT in de klas kan vele kanten uit, zeker met drie mondige en kritische deskundigen als Martin Valcke, Kristof Verslype en Peter De Koning. Zij kregen tijdens de workshop op de “zes uren voor de democratische school” (19 oktober 2013) twee vragen, als startpunt voor de uitwisseling: Wat zijn de mogelijkheden en beperkingen van ICT in het onderwijs? Welke kennis en vaardigheden inzake ICT zou elke leerling na het doorlopen leerplichtonderwijs moeten bezitten, welke bagage hebben we nodig om te functioneren in de geïnformatiseerde maatschappij? Met name op de eerste vraag gingen de drie sprekers uitgebreid in.

In De Standaard ontspon zich de voorbije maand augustus een debat over de verhouding tussen evolutieleer en creationisme in het onderwijs. Begin juli vroeg Luc Van den Brande (CD&V) om de stemming over een rapport van de Raad van Europa uit te stellen. Dit rapport verwijst het creationisme resoluut naar de prullenmand en bestempelt het zelfs als een gevaar voor de mensenrechten. Van den Brande stelde “...geen ruimte laten voor hen die geloven in een Schepper ...is te kort doen aan levensbeschouwingen die daarop steunen...”. De vraag is natuurlijk waar en wanneer die ruimte geboden moet worden.

Als ik in één zin mijn standpunt over het invoeren van informatie- en communicatietechnologieën (ICT) op school moet samenvatten, dan zeg ik doorgaans dat die er vooral komen onder druk van de economische spelers, altijd op zoek naar nieuwe markten en goedkope arbeid. Dan krijg ik vaak het verwijt ‘voorbijgestreefd’ te zijn,of zelfs ‘een machinebreker’, de saboteur van de 21ste eeuw. Niks is nochtans minder waar. Ik behoor tot de generatie die zich zodanig gepassioneerd bezig hield met de informatica en haar toepassingen dat ze mag beschouwd worden als een grote verspreider ervan.