In een driedelige tv-reeks vertellen Pascal Verbeken en Luckas Vander Taelen vanaf 5 januari het verhaal van de Vlaamse migratie naar Wallonië. De tv-serie is gebaseerd op het boek van de Humo-journalist Pascal Verbeken “Arm Wallonië. Een reis door het beloofde land” (Meulenhoff/Manteau, 2007).

Eind oktober bezorgde Pascal Smet, net als de andere ministers, zijn beleidsnota aan het Vlaams Parlement. In zo’n beleidsnota wordt het regeerakkoord (juli 2009) voor het betreffende domein uitgewerkt. Verplichte lectuur voor wie wil weten wat er het Vlaams onderwijs de komende jaren te wachten staat. Hier volgt een korte bespreking van enkele beleidslijnen uit de beleidsnota onderwijs 2009-2014. (de beleidsnota kun je onderaan het artikel downloaden)

Marc Vermeersch schreef een monumentaal werk over ‘de geschiedenis van de mens.’ Welke evolutie heeft de mens doorgemaakt en hoe was hij in staat te overleven in een omgeving die hem niet gunstig gezind was? In dit artikel beschrijft hij o.a. de dagelijkse strijd voor voedsel en het belang van de jacht. Het was toen absoluut noodzakelijk dat de mensen zich in een clan verenigden en daarin de grootst mogelijke solidariteit nastreefden. En zo ontstond er, misschien tot onze verwondering, een vorm van ‘sociale zekerheid avant la lettre.’ De oorsprong van religie en sociale zekerheid.

Oef … kerstvakantie. Even tijd om uit te rusten en uit te waaien na een toch wel drukke eerste trimester. Ik heb mijn ‘dagboek’ even achterwege gelaten en ja … er ontbrak nog één stukje aan dat eerste deel. Het gezondheidsproject ligt al een eind achter de rug.

Meer en meer blijken er zich twee kampen af te tekenen in het intellectuele debat over de islam. Een groep schaart zich achter de demonisering van de islam die gebeurt in het kader van een nieuw vijandbeeld dat oorlogen in Irak, Afghanistan en straks misschien Iran moet aanvaardbaar maken. Anderen weigeren daar aan mee te doen. De islamofoben affirmeren zich ter zelfde tijd als onvoorwaardelijke verdedigers van het Westers bastion Israël. Voorts gebruiken ze de hoofddoek als rode lap om op het gevaar van een interne islamitische vijand te wijzen die ons zou bedreigen. Ze zoeken daarbij toenadering tot de theoretici van de Onafhankelijke Vlaamse Identiteit (Gravensteengroep).

Tijdens het panelgesprek rond het inschrijvingsbeleid gaven de drie sprekers toelichting over het aanmeldingsexperiment van verschillende grootstedelijke LOP’s. De voorzitter van het Gentse LOP (basisonderwijs), Jean-Pierre Verhaeghe, lichtte het Vlaams inschrijvingsrecht toe, schetste de Gentse situatie van de basisscholen, gaf de technische aspecten en de organisatie van hun centraal aanmeldingsregister en evalueerde het experiment na één jaar. Marc Borremans, die namens ACOD in de Brusselse LOP’s zetelt (zowel basis als secundair onderwijs) vertelde over de stand van zaken in Brussel. Ondertussen is ook daar een akkoord voor een aanmeldingsprocedure gestemd in beide LOP’s. Tino Delabie schetste kort de inschrijvingsprocedure van het Antwerpse basisonderwijs. Hij lichtte verder het standpunt toe van Ovds voor het realiseren van een optimale sociale mix in de scholen.

Onder invloed van het dominant aanwezige nieuw economisch denken raakt onderwijs meer en meer in de greep van de (integrale) kwaliteitszorg (2). De universiteiten en hogescholen werden als eersten geofferd op het altaar van de vrije markt, nu is het de beurt aan de secundaire scholen. Het basisonderwijs volgt in hun kielzog (3).

In het Vlaams onderwijs wordt in 2010 72 miljoen Euro en in 2011 142 miljoen Euro bespaard. Gaat het hier om besparingen “boven de klassen en niet in de klassen”, zoals minister Pascal Smet beweerde? Dat klinkt weinig geloofwaardig. In vakbondsmiddens hoort men dat er (minstens) 1000 jobs verloren gaan, voormalig onderwijsminister Marleen Vanderpoorten spreekt over 1500 jobs.

Op 19 november organiseerden Boco, Masereelfonds en Ovds in Brussel een conferentie rond de “waterval” in het onderwijs. Voor een publiek van vooral mensen uit de lerarenopleidingen en centra voor leerlingenbegeleiding werden de twee aspecten van de cascadeproblematiek in het onderwijs op twee verschillende manieren aan bod gebracht: prof. Jan Van Damme had een eerder structurele kijk op het secundair onderwijs en prof. em. Piet J. Janssen een eerder psychologiserende over de grote uitval in het hoger onderwijs.

Een groep van leraren, opvoeders en studenten volgt Frans De Maegd (1) voor een wandeling langs de "hauts lieux" van de revolutie van 1830 in België. Even vergezelt ons een nationale regenbui.

Chico Detrez, medeauteur van het boek "Identiteit ontwikkelen. Leer-kracht waarderen in eigentijds onderwijs" , vergelijkt - in de gelijknamige workshop tijdens "de 6 uren voor de democratische school" ( 17 oktober) - onderwijs met een beeld uit de Griekse mythologie: Procrustes de herbergier, die zijn gasten aan zijn bed aanpaste. Meestal bleek dat zijn gasten niet precies op zijn bed pasten. Was een gast te kort, dan rekte Procrustes zijn ledematen met geweld uit, was hij te lang, dan hakte de gastheer er een stukje van af.

Bijna 40 jaar na de start van het VSO staan we ontegensprekelijk voor een belangrijke verandering in het Vlaamse onderwijslandschap indien de aanbevelingen van de commissie Monard in de nieuwe Vlaamse regering verder gehoor vinden. De blauwdruk vormt in elk geval een uitstekende basis om de discussies rond een broodnodige hervorming te voeden. Op de "Zes uren voor een democratische school" (17 oktober 2009) kon een debat rond de hervorming van het secundair onderwijs dan ook niet ontbreken.

Een zestigtal deelnemers woonden op zaterdagvoormiddag 17 oktober tijdens de “zes uren voor de democratische school” het tweetalig debat bij rond het “onderwijs in Brussel”.

Sedert juni 2009 ligt het debat over de hoofddoeken wijd open. Het ligt niet in de bedoeling een zoveelste polemiek te openen over de hoofddoeken. De meningen hierover zijn wijd verspreid en juridisch is het een kluwen geworden. Het gevaar in elke redenering bestaat erin dat men vertrekt vanuit een eenzijdige visie over vrijheid, recht en plicht. Elke vrijheid, dus ook de vrijheid van godsdienst, houdt op te bestaan als deze vrijheid de vrijheid van een ander belemmert. Elk recht vervalt als het overgaat van goed gebruik van het recht in misbruik van dit recht. Elke plicht vervalt als de vervulling ervan indruist tegen de moraliteit, de openbare orde of de goede zeden.