Terwijl heel het land in rouw is om de betreurde slachtoffers in Zwitserland, speelt er zich aan de Triomflaan 36 in Brussel een ander drama af. Sinds 14 januari houden 23 jongemannen zonder papieren een hongerstaking in de gebouwen van de VUB. De actievoerders eisen een verblijfsvergunning voor een jaar en een werkvergunning C, die hen het recht geeft gedurende dat ene jaar voor meerdere werkgevers te werken.

Fadwa Bouyanzar wacht in het gesloten centrum van Brugge op haar uitwijzing. Achttien is ze. Terug in Marokko wachten haar een vijandige omgeving en sociale achterstelling. Hier in Leuven liep ze school en werkte ze aan een beloftevolle toekomst. CHARLES DUCAL, een van haar leraren, richt met een groep collega's een oproep aan al wie het horen wil en iets betekenen kan: gun haar die kans!

Niemand laat het tragische ongeval onberoerd waarbij 22 leerlingetjes van het zesde leerjaar en hun leerkrachten, begeleiders en chauffeurs het leven lieten in een Zwitserse tunnel.

Wie als anderstalige nieuwkomer in het secundair onderwijs wil starten, krijgt eerst een taalbad in een OnthaalKlas voor Anderstalige Nieuwkomers, kortweg: OKAN. Logisch, als je bedenkt dat er een zekere basiskennis Nederlands moet zijn om het onderwijs te kunnen volgen, en we een (reguliere) klas niet te veel willen belasten door taalproblemen.

Op 30 januari, de dag van de algemene staking, werd in de "Vooruit" in Gent een evenement georganiseerd onder de titel "We strike back". Hier gaf prof. Paul Verhaeghe een lezing waarin hij o.a. het competentiedenken in het onderwijs kritikeert. Hieronder volgt de passage uit zijn lezing over onderwijs. In de bijlage (in pdf) onderaan kan u de volledige lezing terug vinden.

Tegenwoordig zitten er in bijna elk klas kinderen met ADHD terwijl op de werkvloer steeds meer mensen met een burn-out kampen. Ook de antidepressiva-statistieken vertellen ons dat onze welvaart alles behalve garantie biedt op een gelukkig bestaan. De verklaring hiervoor vindt psychoanalyticus en hoogleraar Paul Verhaeghe (Ugent) bij de fundamenten van onze samenleving. Volgens hem leven we immers binnen een neoliberale meritocratie.

PISA is een grootschalig internationaal vergelijkend onderzoek naar de schoolse vaardigheden van 15-jarigen op het vlak van wiskunde, wetenschappen en lezen. Het onderzoek vindt om de drie jaar plaats (2000, 2003, 2006, 2009 …) en wordt georganiseerd door de OESO. Eind 2010 werden de resultaten van PISA 2009 vrij gegeven. Op basis van deze resultaten – die voor iedereen beschikbaar zijn op internet – maakten de professoren Dirk Jacobs en Andrea Rea van het onderzoeksinstituut GERME (ULB) een interessante studie onder de titel “Verspild talent”. Hieronder publiceren we een ingekorte versie van het laatste hoofdstuk van deze studie met de titel “De impact van vroegtijdige schooloriëntatie en segregatie in het onderwijs”. De tussentitels hebben we zelf aangebracht.

Ovds (Oproep voor een democratische school) is voorstander van een lange gemeenschappelijke basisvorming voor (bijna) alle leerlingen. Tien jaar lang, van 6 tot 16 jaar, zouden (de overgrote meerderheid van) de leerlingen samen blijven om pas nadien een studierichting te kiezen. De basisvorming zou veelzijdig en van hoge kwaliteit moeten zijn. Een combinatie van algemene en polytechnische vorming, met ook méér tijd voor lichamelijke opvoeding, kunst en expressie en handvaardigheden. Velen vinden deze optie wel lovenswaardig maar niet realistisch. Zij geloven niet dat een lange gemeenschappelijke stam haalbaar is tenzij met een sterke neerwaartse nivellering van het onderwijsniveau. Zij wijzen op de grote niveauverschillen tussen leerlingen op de leeftijd van 12 jaar. In het dossier "Iedereen bekwaam" (De democratische school, nr. 49, januari 2012) stofferen wij de zienswijze dat de overgrote meerderheid van de jongeren in staat is om een (algemeen vormende en polytechnische) basisopleiding van lange duur met succes te voltooien.

Kinderrechten lijken een verworvenheid bij aanvang van de 21ste eeuw in onze samenleving. Een kleine eeuw na de eerste kinderwetten kunnen we ons nog maar moeilijk voorstellen dat kinderen ook hier ooit moesten werken of geen kansen kregen om naar school te gaan.

In de workshop "Op reis in de derde wereld" tijdens de zes uren voor de democratische school op 22 oktober werden 3 reizen voorgesteld. Van twee ervan vind u hieronder de presentatie die tijdens de workshop werd gebruikt: de studiereis "onderwijs" naar Cuba en de inleefreis naar Gambië.

In het tweede punt van zijn 10-puntenprogramma voor de hervorming van het leerplichtonderwijs in België spreekt de Oproep voor een democratische school (Ovds) zich uit voor een “algemene en polytechnische vorming voor alle jongeren”. Waar de doelstelling van “algemene vorming” meestal goed wordt begrepen, zeker door diegenen die onze filosofische visie op het onderwijs kennen – de plaats waar men de bagage verwerft om de wereld te kunnen begrijpen om hem te veranderen – zijn er meer vragen over de precieze betekenis van de “polytechnische vorming” en de motieven die er aan de grondslag van liggen. Temeer daar ons 10-puntenprogramma zich over dit thema beperkt tot de vraag “dat iedereen een initiatie krijgt in de technologieën van de productie en het dagelijkse leven (ICT, gezondheid, elektriciteit, landbouw, industrie …)”

Op 27 oktober werd in Brussel, Antwerpen, Leuven, Mechelen, Oostende, Brugge, Kortrijk, Sint-Truiden, Halle, Sint-Niklaas, Ronse ... actie gevoerd tegen het verbod op toegang tot het volwassenenonderwijs voor mensen zonder papieren.

De tweejaarlijkse "zes uren voor de democratische school" werden zaterdag 22 oktober bijgewoond door 300 (toekomstige) leerkrachten uit het Vlaams en het Franstalig onderwijs. In de voormiddag en namiddag konden de deelnemers kiezen tussen 13 (Nederlandstalige of Franstalige) workshops. 's Middags was er een plenair gedeelte met toespraken van Anne Morelli (auteur, professor ULB) en Nico Hirtt (stichtend lid Ovds).

Diversiteit is ‘in’. We spreken niet meer over democratisering van het onderwijs, en zelfs het refrein van de gelijke onderwijskansen is volgens sommigen afgezaagd. Is diversiteit misschien de nieuwe dekmantel voor een samenleving die ongelijkheid accepteert