Leven op school

Volgens een nieuwe studie van de Serv (Sociaal-economische raad van Vlaanderen) is burn-out ziekte nummer één op het werk. Onderwijs blijkt de meest gevoelige sector.

Het onderwijs is een institutie die kennis en kunde dient te verspreiden met als doel jongeren op te leiden tot kritische burgers. Maar in deze tijd, waarin de zorg voor maatschappelijke veiligheid bovenaan de publieke en politieke agenda staat, lijkt ook het onderwijs niet te ontsnappen aan het veiligheidsparadigma. Philippe Schmetz, die dit dossier samenstelde, weigert mee te gaan in het paranoïde discours over onveiligheid en vraagt zich af waarom onze politici steeds meer kiezen voor repressie en nultolerantie. Kan sociale vooruitgang en degelijk onderwijs een oplossing bieden die verder reikt?

Het onveiligheidsgevoel dat onze samenleving al een geruime tijd in zijn greep houdt, lijkt nu ook door te dringen tot in de scholen. In dit artikel wil de auteur enkele vragen stellen bij het veiligheidsbeleid dat nu maar al te vaak naar voor wordt geschoven als oplossing voor het probleem. Niet om de ogen te sluiten voor crimineel gedrag, noch voor de gevolgen ervan. Leren is niet mogelijk in een gewelddadige omgeving en geweld kan succesvol worden tegengegaan d.m.v. discipline en gezag.

Op 4 februari 2009 organiseerden Masereelfonds, Boco en Ovds een studienamiddag rond het boek van Ides Nicaise "Gelijke kansen op school: het kan". In één van de zes werkgroepen konden de deelnemers kennis maken met ervaringen van de "Brede School". Achtereenvolgens brachten Tony Schildermans (Europaschool, Genk) en Jo Dreezen (Het Sluizeken, Gent) een korte historiek en een overzicht van de activiteiten in hun scholen.

Sinds april dit jaar voert ‘Groen!’ het zogenaamde “horizondebat”. De bedoeling ervan is “de politieke inhoud - het programma van ‘Groen!’ - op te poetsen en terug volledig actueel te maken”. Het debat richt zich niet alleen naar de leden van ‘Groen!’ . “Iedereen die zin heeft, is van harte welkom om mee te discussiëren” zo zegt Annalisa Gadaleta, medewerkster van Mieke Vogels. In dat “Horizontendebat” is ook plaats voor onderwijs. Het voorstel van de onthaaste school, dat medio september door ‘Groen!’ werd gelanceerd, heeft zijn ontstaan gevonden in de werkgroep Gezin & Zorg.

Leerlingenparticipatie op school, leerlingenrechten, opvoeding tot burgerschap, met democratie leren omgaan… De onderwijswereld gonst van deze ideeën, tot in de officiële toespraken en de decreten. Op het terrein kennen we leerlingenraden, klasafgevaardigden, projectonderwijs, peterschap van oudere leerlingen over jongere, allerlei acties voor het milieu, tegen het racisme enz. Een beweging als de onze, de Oproep voor een democratische school, kan zich daarbij niet afzijdig houden.

Als ze klasafgevaardigde zijn of meedoen aan een actie op school in het kader van meer burgerschap, zijn jongeren dan bezig met de democratie te ontdekken of te ontwikkelen? Dat is verre van zeker. Wat ieder van ons verstaat onder democratische participatie dekt heel verschillende en soms diametraal tegenovergestelde realiteiten.