Wij zijn voor!

Facebooktwittermail

Leerlingenparticipatie op school, leerlingenrechten, opvoeding tot burgerschap, met democratie leren omgaan… De onderwijswereld gonst van deze ideeën, tot in de officiële toespraken en de decreten. Op het terrein kennen we leerlingenraden, klasafgevaardigden, projectonderwijs, peterschap van oudere leerlingen over jongere, allerlei acties voor het milieu, tegen het racisme enz.
Een beweging als de onze, de Oproep voor een democratische school, kan zich daarbij niet afzijdig houden.

De artikels in dit dossier :

Een overzicht
Op zoek naar een democratische participatie
De participatie op het terrein
Een gewaarschuwd “democratisch deelnemer” is er twee waard

Laat ons duidelijk zijn: noch de school noch de jongeren zijn klaar voor de democratie in de huidige situatie. Maar laat ons ook niet in het andere uiterste vervallen: de school kan de plaats zijn waar de jongeren de school leren kennen en in actie komen voor een meer rechtvaardige wereld.
Dit dossier is geschreven door een leerkracht uit Luik die zeer goed de situatie in het Franstalige onderwijs kent. Hoewel de toestand in het Vlaams onderwijs op enkele secundaire punten kan verschillen, menen we dat de hier gebrachte analyses, beschrijvingen en voorstellen ook voor Vlaamse leerkrachten valabel en relevant zijn.

Wij zijn voor participatie

Wij zijn radicaal voor jongerenparticipatie. Op drie niveaus. Ten eerste, opdat de jongeren zouden betrokken zijn bij hetgeen ze leren, een actieve schoolloopbaan zouden hebben. Vervolgens, opdat ze zouden deelnemen aan het leven op hun school. Want de school zou de plaats moeten zijn waar ze hun leven uitbouwen. Vooral voor die kinderen waarvoor de school de enige kans is om dat te doen. De jongeren moeten hun zeg hebben in het bestuur van de instelling: reglementen, veiligheid, hygiëne, verfraaiing, budgettaire keuzes, parascolaire activiteiten…
Ten slotte zou de school een plaats moeten zijn waar de jongeren de wereld leren begrijpen en leren collectief op te treden. Politiek engagement moet zijn plaats vinden op school: recht op vereniging, op expressie en op actie om bij te dragen aan een rechtvaardiger wereld.

Voor méér school

Er is echter een levensgrote “maar”. We kunnen er niet om heen dat de context van het huidige onderwijsdebat niet gunstig is voor de democratische deelname van de jongeren. De school wordt meegesleurd in de evolutie naar een onderwijsmarkt: concurrentie, hiërarchische onderwijsvormen, sociale en culturele selectie, onderwijs met twee snelheden…In die omstandigheden is het moeilijk om in democratische participatie te geloven. Toch zijn echt democratische initiatieven mogelijk. Maar vooral, we moeten vechten om de voorwaarden daarvoor af te dwingen. Bijvoorbeeld: als de rol van de school verder gaat dan enkel onderwijs verstrekken, dan moet er ook ernstig aan gedacht worden of de jongeren niet meer tijd op school moeten doorbrengen. Anders zal het leren omgaan met democratie onherroepelijk ten koste gaan van het beheersen van de leerstof. Deze eis zal wellicht verbazing wekken. Meer tijd op school? Ja. De school die wij wensen is dan ook heel wat boeiender. Zij biedt aan iedereen een waaier aan van sportieve, artistieke, sociale, culturele en politieke activiteiten. In het huidige systeem hebben alleen de bevoorrechte leerlingen toegang tot de activiteiten van hun keuze, na de schooluren en op kosten van hun ouders. Bij een dergelijke school zouden de leerlingen veel meer betrokken zijn. De jongeren zouden de school veel minder ondergaan dan nu het geval is.
Het spreekt vanzelf dat een dergelijke school een andere omkadering en uitrusting vraagt dan het kunst- en vliegwerk dat we nu al zo lang kennen. De middelen daarvoor bestaan. Om ze aan het onderwijs toe te kennen is een politieke keuze. Of een maatschappelijke keuze.

——

De artikels in dit dossier :

Een overzicht
Op zoek naar een democratische participatie
De participatie op het terrein
Een gewaarschuwd “democratisch deelnemer” is er twee waard

———