Onderwijs quasi-markt

In mei 2009, net vóór de regionale verkiezingen voor o.a. het Vlaams Parlement (juni 2009), leverden de diverse departementen van de Vlaamse Administratie hun bijdrage "voor de aankomende nieuwe Vlaamse regering". Deze documenten bevatten, per beleidsdomein, veel informatief materiaaI, een synthese van de stand van zaken en een aantal aanbevelingen voor het beleid van de volgende Vlaamse regering. Uit het onderdeel "Onderwijs en vorming" publiceren we hieronder het hoofdstuk over het inschrijvingsbeleid in het Vlaams onderwijs. In het licht van de evaluatie van de experimenten (Gent, Antwerpen, Brussel) met een centraal aanmeldingsregister die moeten leiden tot een beslissing van de Vlaamse regering (in het voorjaar van 2011) over een nieuw inschrijvingsbeleid, is voornoemde "bijdrage" een interessant document.

De meeste commentaren naar aanleiding van de publicatie van de resultaten van PISA 2018 slaan op de vergelijking van de gemiddelde scores per land...

Op zaterdag 10 november was de "spiegelzaal" van het gemeenschapscentrum De Markten in Brussel vol gelopen voor het tweetalig colloquium “gelijkenissen en verschillen tussen...

De inschrijvingsperiode in de scholen is - letterlijk en figuurlijk stormachtig gestart. In de media kwamen getuigenissen van ouders die, gewapend met een legertentzeil, wachtend aan de schoolpoort het nachtelijk stormweer trotseerden om een plekje te bemachtigen in de school van hun keuze. Een jobstudent haalde het nieuws met de boodschap dat hij 1.000 euro had verdiend door aan de school te kamperen in plaats van een ouderpaar - een gat in de markt voor wie volgend jaar een bijverdienste zoekt?

Sinds een vijftiental jaar streven de geïndustrialiseerde landen ernaar de opdrachten, de structuren en de programma's van hun onderwijssystemen op één lijn te krijgen. De kennisinhouden, die de dragers zijn van gemeenschappelijke cultuur en toelaten de wereld te begrijpen, moeten stapvoets wijken voor vaardigheden die moeten instaan voor de “inzetbaarheid” en de aanpassingsmogelijkheid van de toekomstige werknemers of verbruikers. De gecentraliseerde opvoedingssystemen, die gezorgd hadden voor de massificatie van de jaren '50 tot '70, worden gaandeweg opgegeven ten gunste van netwerken van autonome instellingen, die van elkaar verschillen en mekaar intens beconcurreren. In het hoger onderwijs of het beroepsonderwijs worden nationale diploma's verdrongen door getuigschriften van modulaire vaardigheden die internationaal gelden en soms afgeleverd worden door privé-firma's. Parallel hiermee en onder impuls van het “e-learning” ontwikkelt zich de “Education business”. Een rapport van de OESO uit 1998 besloot onomwonden : “de mondialisering - economisch, politiek en cultureel - brengt met zich mee dat het instituut “School”, lokaal ingeplant et verankerd in een bepaalde cultuur en samen met haar de “leerkracht” als achterhaald afgeschreven worden” (OESO 1998). Maar wat zijn de gevolgen voor de lerenden?

"Het is ons vrije onderwijssysteem dat leidt tot witte en zwarte scholen", zegt onderzoeker Jelle Mampaey van de Universiteit Hasselt. "Ons onderwijs mag dan...

“Rijke ouders, hoge punten. Hoe voller de portefeuille van papa en mama, hoe beter het schoolrapport. Zelfs anno 2017 blijft Vlaanderen een kampioen in...

Een klassement opmaken van de universiteiten, of van om het even welke onderwijsinstelling, leek ons nooit een goede zaak want voortspruitend uit de concurrentie-...

Hij is bekend in de vijf continenten. Hij heeft staatshoofden ontmoet en samengewerkt met Helder Camara. Sommige van zijn sociologische studies werden als werkdocumenten gebruikt op het Tweede Vaticaans Concilie. Toch ontvangt François Houtart mij in alle eenvoud en met veel warmte in de lokalen van het Centre Tricontinental te Louvain la Neuve. François Houtart had een parochiepriester kunnen worden. Maar na afloop van zijn seminarie, kwam hij in contact met de JOC (Jeunesse Ouvrière Chrétienne, Franstalige tegenhanger van de KAJ, Katholieke Arbeidersjeugd). Dat drukte een stempel op zijn engagement voor het Zuiden. Dit engagement bracht hem ertoe sociologie te gaan studeren. In Chicago specialiseerde hij zich in de godsdienstsociologie. Zowel door zijn engagement als door zijn onderzoeken reist hij veel, zelfs nu hij al 82 is. Voor dit interview profiteerden we van een adempauze van drie dagen tussen zijn terugkeer uit Congo en zijn vertrek voor zes weken naar Latijns-Amerika! Kortom, een ontmoeting met een “personaliteit”. In alle betekenissen van het woord.

Het onderricht van kinderen is altijd een edel project geweest, gericht op ontplooiing en hogere waarden. Van oudsher was onderwijs een zaak van algemeen nut, of moderner gezegd, het was een onderdeel van de non-profit sector. Hele generaties religieuzen hebben hun leven - gratis - ten dienste gesteld aan de ontplooiing van kinderen. Het was hoe dan ook ondenkbaar dat het opvoeden van kinderen ooit de inzet zou kunnen worden van winstbejag. Aan dat tijdperk lijkt nu stilaan een einde te komen. De school belandt hoe langer hoe meer op het altaar van de winst. Leidende instanties beschouwen het leerproces als een commercieel product en educatie als een business. Het onderwijs dreigt een ‘markt' te worden, met alle gevolgen van dien.