Tom Naegels heeft groot gelijk in zijn kritiek op die blijkbaar overheersende houding in Vlaanderen om vóór alles te kijken naar wat zogezegd “mislukt” is. Ook het gelijke onderwijskansenbeleid is zogezegd mislukt. Dat was de eerste boodschap vorige dinsdag (8 februari 2011) van Mieke Van Hecke. In de navolgende discussie daarover viel mij op dat alle commentaren in de kranten die stelling zonder enige aarzeling volgden: zwarte scholen waren immers alleen maar zwarter geworden en witte alleen maar witter. Is dat ooit met feiten aangetoond? Heeft iemand daar ooit cijfers voor gegeven?
Ik heb ze niet gezien de voorbije week. Ik heb er wel voor het Gentse basisonderwijs. Ik baseer me hier op de percentages niet-Nederlandstaligen in die scholen, cijfers van het ministerie van onderwijs. Er zijn welgeteld 14 vestigingsplaatsen van basisscholen (op 105) die beantwoorden aan die tot nu toe niet bekritiseerde stelling: 11 gemengde tot “zwarte” die nog flink “zwarter” zijn geworden in de afgelopen negen jaar, 3 heel witte die nog beduidend “witter” zijn geworden. Onder die laatste drie wel een heel klein vestigingsplaatsje met amper 14 leerlingen (wat betekenen procenten in dat geval?) en een andere met 41 leerlingen die op 1 september e.k. opgedoekt zal worden. Rest één. Daartegenover staan 21 scholen die juist de omgekeerde beweging gemaakt hebben de voorbije negen jaren: 11 donkerder gekleurde die flink wat witter geworden zijn, richting “gemiddeld gemengd” en 10 witte die flink wat meer kleur gekregen hebben. De rest zijn 50 witte scholen en 20 gemengde tot “zwarte scholen” die hun leerlingenpubliek nauwelijks zagen veranderen. Daaronder een aantal concentratiescholen die zich doelbewust op een allochtoon publiek gericht hebben. Is dat “mislukt”? In de match tussen de genuanceerd kijkenden (“het kamp Naegels”) en de zwart-wit-kijkers (“het kamp Van Hecke”?) is de stand dus 21-14.
Ik weet niet hoe het elders is, maar ik lees in De Standaard van 12 februari 2011 dat alvast ook in het zeer gekleurde atheneum van Karin Heremans het aandeel GOK-leerlingen het afgelopen jaar met 12%-punten gedaald is. In mijn definitie valt dat onder de “sterke dalers”. Dat is alvast ook in Antwerpen één zwarte school die niet “alleen maar zwarter geworden” is.
Er zijn niet alleen cijfers. Het GOK-beleid heeft ook het lokale netoverschrijdende overleg tussen scholen beter mogelijk gemaakt. Precies door het inschrijvingsrecht, waardoor het weigeren van leerlingen aan strikte regels gebonden is, kunnen lokaal afspraken gemaakt worden die ook in behoorlijke mate afdwingbaar zijn. Wat mij in Gent bij dat soort overleg in een LOP-werkgroep opvalt, is dat de concentratiescholen (in het bijzonder die katholieke zwarte concentratiescholen die door Mieke Van Hecke in “Reyers laat” bejubeld werden om het goede werk dat ze doen met hun moeilijke publiek) voorstander zijn van een versterking van dat inschrijvingsrecht. Het nog beter afdwingbaar maken, zodat nog striktere afspraken tussen scholen onderling gemaakt kunnen worden. Het moet ook verfijnd worden, dat inschrijvingsrecht. Maar ik heb niemand van die directies horen pleiten voor een afschaffing van het inschrijvingsrecht. En dat is toch wel in tegenspraak met de boodschap die Mieke Van Hecke vorige dinsdag mijns inziens vooral leek te willen geven. Die boodschap was tegen de avond geëvolueerd tot: om een sociale mix te bereiken, zijn plaatselijke initiatieven van het genre “School-in-Zicht” nodig én voldoende. Het inschrijvingsbeleid van de overheid daarentegen werkt niet, is mislukt. Men versta: het kan dus maar beter afgeschaft worden. Dat is niet wat ik de gekleurde scholen hoor zeggen die ervaren dat naast extra financiële ondersteuning, naast zeer waardevolle initiatieven als School-in-Zicht, het ook broodnodig is om inzake de inschrijving van leerlingen afspraken te maken met de meer witte scholen in de stad. Dat lukt redelijk tot nu toe. Maar wel dankzij het inschrijvingsrecht.
Jean Pierre Verhaeghe
voorzitter Lokaal overlegplatform Gent Basisonderwijs
p/a Henri Dunantlaan 2, 9000 Gent – 0474.294.083
