Marc Demeuse van de universiteit van Luik werkte met collega’s van andere Europese universiteiten mee aan het opstellen van indicatoren die de billijkheid van de Europese onderwijssystemen kunnen evalueren. De Luikse onderzoeker zegt over dit onderzoek: “Door wat afstand te nemen van de systemen, kan men bijvoorbeeld begrijpen dat als men in een minder kansrijk milieu is geboren het daarom niet normaal is dat men minder goed slaagt op school. Dit varieert uiteraard van het ene tot het andere systeem”. Geen fataliteit dus. Toch toont het onderzoek dat de afkomst een bepalende rol speelt. “We bevinden ons in een situatie waarin de resultaten (…) socio-economisch worden bepaald en waarin daarenboven de meest begunstigde groepen ook kunnen genieten van de beste infrastructuur”.
Gezien het onderzoek zich baseert op de PISA-studie (zie hierover “De democratische school”, nr. 14), is het geen verrassing dat Duitsland en België als slechtste leerlingen op dat vlak worden bestempeld.. De Scandinavische landen scoren uiteraard het best.
Op de vraag of men, als men het schoolsysteem wil veranderen, zich ook moet interesseren voor de socio-economische inzet, antwoordt Demeuse: “Ja, dat bevrijdt de school van een schuldgevoel, maar ze is daardoor niet vrijgepleit. Dit situeert het debat binnen de onderwijswereld in zijn context. Ik heb niet de indruk dat men in België, in de Franstalige gemeenschap, een ander onderwijs wil. Ik denk dat men de school krijgt die men verdient. Onze maatschappij is nogal verzuild … en dan is de school dat “van nature uit” ook. Iedereen wil zijn school kiezen. Het is niet enkel het vrij onderwijs dat verantwoordelijk is voor die situatie. Het is een oude kwestie die zich vandaag verder zet in de vrijheid en de individualisering van de keuze. Deze tendens is typisch voor België (maar is ook duidelijk in andere systemen zoals in Nederland). Bij ons stelt men de keuzevrijheid prioritair, niet de kwaliteit van het onderwijs.”
(Alter Educ, 2 juni 2003)
