De onderwijsvakbond ACOD Onderwijs hield bij het begin van dit schooljaar een enquête onder meer dan 2000 leerkrachten. Nancy Libert, algemeen secretaris van ACOD Onderwijs, verspreidde op 23 september onderstaand persbericht met de krachtlijnen uit deze enquête.
Enquête – Waarvan liggen de mensen in het onderwijs wakker ?
“Een enquête waarop meer dan 2000 mensen uit het onderwijs antwoordden, leerde ons wat leeft bij de mensen in de klas, waarvan mensen in het onderwijs wakker liggen,” zegt Nancy Libert, algemeen secretaris van ACOD Onderwijs. “De ene keer was dat een bevestiging van wat we al lang wisten, maar soms was het een verrassing.”
De respondenten vormden een vrij goed representatief staal van het onderwijspersoneel, op vlak van gender, leeftijd en onderwijsniveau.
De mensen in het onderwijs schatten de aantrekkelijkheid van hun beroep niet hoog in: op een schaal van 1 tot 5 geven ze het 2,95. Ze verklaren dit in het algemeen door de planlast en administratieve druk, het gebrek aan waardering van het beroep en de grootte van de klasgroepen. Voor mannen blijken verloning en arbeidsvoorwaarden iets belangrijker dan voor vrouwen. Twintigers vinden dat het gebrek aan ondersteuning het beroep onaantrekkelijk maakt.
Planlast en neventaken lijken net wel (of net niet?) te controleren. De score is 2,57/5. “Leerkrachten blijven dus verzuipen in administratie en andere taken die er volgens hen niet toe doen,” aldus Nancy Libert. De verschillen op vlak van leeftijd, gender en onderwijsniveau zijn te verwaarlozen.
De afbakening van het takenpakket vormt een groter probleem. Een score van 1,73/5 maakt duidelijk dat er nood is aan een kerntakendebat.
De nood aan verlofstelsels om het einde van de loopbaan draaglijk te maken stijgt met de leeftijd. Jongere leerkrachten kennen ze niet of hebben er geen nood aan, maar oudere leerkrachten vinden dat ze onvoldoende toegankelijk zijn.
De infrastructuur op de werkplek voldoet niet op vlak van veiligheid en gezondheid: 1,98/5. Enkel in het buitengewoon onderwijs komen we in de buurt van de 50 procent. “Natuurlijk zijn er in Vlaanderen en Brussel scholen die voldoen aan moderne standaarden,” aldus Nancy Libert, “maar het blijft een kleine groep. Er is nood aan een forse inhaalbeweging en dat vraagt serieuze investeringen van de overheid.”
Grote klasgroepen maken het beroep onaantrekkelijk, zoals we hebben gezien. Wat is dan de ideale klasgrootte? De meeste personeelsleden willen een splitsingsnorm van 20 leerlingen. In het gewoon en buitengewoon secundair onderwijs is dat 15 leerlingen.
Waarvoor moet ACOD Onderwijs volgens de respondenten strijden? In de eerste plaats voor de pensioenen, dan tegen planlast en voor afgebakende kerntaken en ten slotte voor het behoud en de uitbreiding van eindeloopbaanregelingen. De jongeren willen ook aandacht voor kleinere klasgroepen. “Opmerkelijk dat ook voor de twintigers het pensioen een belangrijk strijdpunt is,” zegt Nancy Libert. “Ook zij zien in dat onze pensioenen een onderdeel van onze verloning vormen. De andere strijdpunten liggen in het verlengde van de pijnpunten waarop we elders in de enquête de vinger leggen.”
In 2022 lanceerde ACOD Onderwijs haar negenpuntenplan om het lerarentekort aan te pakken. De respondenten vonden vier van deze punten bij uitstek belangrijk: de balans werk-privé, (andermaal!) een werkbare klasgrootte, minder planlast en een waarderende loopbaan.
Ten slotte vroegen we wat het meest stoort aan het beleid van de Vlaamse en de federale regering. Het antwoord bij uitstek was de afbraak van de pensioenen, gevolgd door de structurele besparingen op onderwijs en zorg en het gebrek aan een langetermijnvisie op onderwijs.
“Deze enquête onderlijnt dat ACOD Onderwijs al lang hamert op wat leeft op de werkvloer,” besluit Nancy Libert. “Het legitimeert de eisen waarmee we naar onze minister van onderwijs én naar de minister van pensioenen zullen blijven stappen. Wij danken de leden – en de niet-leden – die aan de enquête hebben deelgenomen.”
Nancy Libert
algemeen secretaris van ACOD Onderwijs
Je kan een meer uitgebreid rapport 250923 − Waarvan liggen de mensen in het onderwijs wakker over de enquête lezen.
