We publiceren hieronder de tekst van een petitie die uitgaat van de onderwijsvakbonden ACOD Onderwijs, COC en VSOA Onderwijs. Daarna volgen enkele getuigenissen over de impact van de besparingsmaatregel in het volwassenenonderwijs.
Petitie
“De Vlaamse regering heeft beslist om vanaf 1 september 2025 de inschrijvingsgelden van het volwassenenonderwijs aan te passen. Hierdoor dreigen heel wat opleidingen (fors) duurder te worden. Dat hypothekeert de vrije toegang tot levenslang leren, ook voor wie niet tot een sociaal kwetsbare groep behoort.
Toegankelijkheid van het volwassenenonderwijs komt in het gedrang
De verhoging van tarieven, vooral die van 1,50 naar 4 euro, zal drempels opwerpen voor kwetsbare groepen, maar ook gemotiveerde burgers met beperkte middelen kunnen hierdoor afhaken. Onderwijs moet een hefboom blijven, geen privilege.
Onzekerheid voor heel wat personeelsleden
Als die inschrijvingen dalen, komt de werkzekerheid van het personeel van het volwassenenonderwijs onder druk te staan. Vooral in opleidingen die een duidelijke maatschappelijke meerwaarde of een belangrijke aanvulling op de professionele loopbaan bieden, zullen we de gevolgen het sterkst voelen.
Administratieve complexiteit
De veelheid aan tarieven, uitzonderingen en overgangsmaatregelen kan leiden tot verwarring en verhoogde administratieve lasten voor de centra.
Geen goed nieuws voor Vlaanderen
Nu al zijn we een slechte leerling op vlak van levenslang en levensbreed leren. Door financiële drempels op te werpen, zal dit niet verbeteren, integendeel.
Een zeer enge kijk op de samenleving
De opleidingen die door de regering ‘hobby-opleidingen’ genoemd worden, hebben wel degelijk maatschappelijk nut. Sommige cursisten volgen een taalopleiding om er professioneel op vooruit te gaan, anderen vinden er belangrijke sociale contacten. Wij vragen:
- Een beleid dat investeert in mensen, niet bespaart op hun ontwikkeling.
- Een open visie op een toegankelijk volwassenenonderwijs.
- Een sociaal rechtvaardig én efficiënt beleid dat een leven lang en breed leren stimuleert voor elke burger.”
Hou het volwassenenonderwijs toegankelijk: teken onze petitie!
https://secure.avaaz.org/…/iedereen_die_in_vlaanderen…/
Enkele getuigenissen over de impact van deze besparingsmaatregel
Jan De Zutter:
Het volwassenenonderwijs wordt flink duurder. De argumentatie klinkt logisch: wie een hobbycursus volgt, moet dat niet doen met belastinggeld. Maar is dat wel zo?
Nogal wat mensen volgen bijvoorbeeld taallessen. De redenen kunnen heel verschillend zijn, gaande van ‘ik wil op vakantie een woordje kunnen spreken’, over een oprechte culturele belangstelling voor een taal en de wens om daarin bijvoorbeeld boeken te kunnen lezen, tot semiprofessionele motieven als: het is op mijn werk toch wel handig als er iemand rondloopt die die taal spreekt.
Angelique volgde bijvoorbeeld Spaans, niet om elke zomer naar Spanje af te reizen maar uit belangstelling voor de taal op zich. Plots bleek echter dat haar prille Spaans van pas kwam op het werk. Op haar school zitten nogal wat ingeweken Marokkaanse leerlingen wier ouders zich eerst in Spanje hadden gevestigd. De kinderen zijn daar geboren en spreken Spaans. Tijdens oudercontacten was het plots handig om met de ouders, die geen Nederlands maar wel Spaans spreken, te kunnen praten.
Mijn punt is dat een ‘hobby’ vaak een bredere impact heeft dan enkel wat privé-plezier. In een kenniseconomie wordt verwacht dat iedereen zich levenslang ontwikkelt. Zo’n ontwikkeling louter economisch utilitair invullen lijkt me niet de meest verstandige piste. Dan schrap je ook maar beter fundamenteel wetenschappelijk onderzoek of weinig utilitaire universitaire opleidingen zoals antropologie of filosofie. We zijn gebaat met een samenleving waarin mensen een breed spectrum aan kennis kunnen opdoen.
Bovendien zijn de kenniscentra van het volwassenenonderwijs ook sociale hubs, waar mensen elkaar ontmoeten in gedeelde interesses. Sociaal contact in een samenleving waarin vereenzaming toeneemt lijkt me ook niet onnuttig.
Afijn, de cursus Spaans stijgt dus van 180 euro naar 450 euro, waarop Angelique zei: tja dan stop ik er mee. Ze zal niet de enige zijn. Een vriend, die al jaren docent is in het volwassenenonderwijs, vreest ondertussen voor zijn job, in het besef dat het aantal studenten allicht drastisch zal dalen. Het terugverdieneffect van de maatregel zou volgens De Standaard 33 miljoen euro zijn, op een totaal van 16,7 miljard onderwijsbudget. Als er veel studenten afhaken zal ook die 33 miljoen allicht flink inkrimpen. Wat hebben we dan eigenlijk gewonnen? Minder algemene kennis, minder motivatie om levenslang te leren, minder sociaal contact, meer segregatie tussen diegenen die zich geen en die zich wél een cursus kunnen veroorloven. En leraars die we “met ons belastinggeld” een werkloosheidsvergoeding kunnen betalen.
Luc Cuvelier:
Ik lees overal dat het inschrijvingsgeld voor hobby-opleidingen bijna verdriedubbeld is door de nieuwe maatregel van minister Zuhal Demir. Maar ze zeggen er nergens bij dat voor iemand die vorig schooljaar nog van een sociaal tarief genoot de prijsstijging nog veel extremer is, nl. maal 13,33 en dus niet maal 3. Vorig jaar betaalde ik 36 euro per module voor een heel jaar, nu is dat ineens 480 euro. Toen De Lijn haar prijzen met 20% verhoogde, vond iedereen dat al schandalig, maar dat is een peulschil in vergelijking met wat ik als invalide persoon nu moet neerleggen om een opleiding die ik al gedeeltelijk afgewerkt heb verder te voltooien. Nota bene een opleiding die ik ben gestart om uit m’n invaliditeit te geraken! En waarvoor van hogerhand een opgelegd leerplan bestaat met duidelijke doelstellingen, en drie keer per jaar een evaluatie van tientallen pagina’s, in te vullen door zowel lesgevers als cursisten.
Han Soete:
De ware toedracht: privatisering van het volwassenenonderwijs.
De Vlaamse regering wil besparen op het onderwijs, en dat wil ze zogezegd doen door de tarieven op te trekken. De tarieven stijgen voor heel wat opleidingen van €1,50 naar €4 per uur. Het gaat om opleidingen zoals fotografie, Engels, Italiaans, …
Op Crescendo-CVO, waar ik lesgeef, volgen elk jaar gemiddeld 400 tot 500 cursisten de lessen fotografie. Zij kiezen voor ons omdat ze degelijk, diplomagericht onderwijs krijgen aan een betaalbaar tarief.
Dat is natuurlijk een doorn in het oog van een aantal privéspelers die gelijkaardig onderwijs aanbieden, maar veel duurder zijn. Voor die privéspelers moeten eerst de gesubsidieerde opleidingen geschrapt of kapot bespaard worden, zodat het terrein vrijkomt voor de privésector.
Eigenlijk wil de Vlaamse regering de weg opgaan van Nederland. Daar zijn dergelijke opleidingen al volledig geprivatiseerd en betaal je voor een opleiding fotografie bijvoorbeeld zo’n €5.000 tot €6.000 per schooljaar. Voor een conversatie cursus Engels betaal al je snel € 3.200 per schooljaar. Engels voor beginners kost er € 440 per schooljaar, maar dan krijg je maar één derde van de lesuren die wij in Vlaanderen geven. Bovendien werken de leerkrachten er in de meest precaire statuten.
Die hele besparingsoperatie van de minister zou 70 miljoen euro moeten opleveren. Dat lijkt veel, maar op een budget van 16,7 miljard is dat peanuts. Die 70 miljoen is dus niet de echte inzet; het gaat om het vrijmaken van de onderwijsmarkt voor privéspelers.
Voor werkende mensen is dit bovendien een zoveelste aanslag op onze koopkracht. Want wie zal er meer moeten betalen voor zijn opleiding? Of wie zal die opleiding niet meer kunnen volgen omdat ze te duur geworden is?
Hou het volwassenenonderwijs toegankelijk: teken onze petitie!
https://secure.avaaz.org/…/iedereen_die_in_vlaanderen…/
