Het zou beter zijn de leerplicht tot achttien te vervangen door een kwalificatieplicht, waarbij elke leerling verplicht wordt een diploma hoger secundair onderwijs te halen. Het voorstel wordt gelanceerd in het jaarlijkse boek ,,Armoede en Uitsluiting » van de Universiteit Antwerpen. Hoofdauteur Jan Vranken en medewerkers bogen zich in de editie 2004 over de twintigste verjaardag van de leerplichtverlenging.
Hoewel de verlenging van de leerplicht tot 18 jaar het aantal ongekwalificeerde schoolverlaters heeft verminderd, schort volgens Jan Vranken iets aan het Vlaamse onderwijs. “Onderwijs zou ertoe moeten bijdragen dat sociale ongelijkheid vermindert. In de plaats daarvan draagt het ertoe bij dat armoede in stand wordt gehouden. We moeten vaststellen dat de dualisering in het onderwijs veeleer toe- dan afneemt. Nog altijd hebben kinderen van laaggeschoolde moeders 5,5 maal meer kans dan kinderen van hooggeschoolde moeders om zonder een getuigschrift van het hoger secundair onderwijs de school te verlaten. »
Die laaggeschoolden zijn dan weer een ideale prooi voor miserie. Ze lopen veel minder kans op een job, sukkelen daardoor vaak in de armoede, hebben een slechtere gezondheidszorg, wonen in een slechtere woning en nemen ook minder deel aan het verenigingsleven.
Overweeg de leerplicht tot achttien te vervangen door een kwalificatieplicht, een principiële verplichting om een diploma te halen, schrijft de Antwerpse universiteit. De onderzoekers weten dat zoiets een nog zwaardere verplichting is, maar stellen dat ze moet gepaard gaan met meer rechten voor de studenten. “Het stelsel van de studietoelagen is aan herziening toe. Daarnaast kan gedacht worden aan een recht op kosteloze leerhulp tijdens het leerplichtonderwijs voor al wie een getuigschrift kan voorleggen van leermoeilijkheden”. Het rapport stelt dat alleen voor de allerzwakste leerlingen een leeftijdsgrens nog zinvol is. “Men zou hen bijvoorbeeld van de leerplicht kunnen ontheffen, wanneer ze op de leeftijd van 20 nog geen HSO-getuigschrift hebben behaald. »
De onderzoekers zien ook een alternatief bij de aanvangsleeftijd voor het onderwijs. “De vraag rijst waarom men de leerplicht pas vanaf vijf jaar invoert, en niet vanaf de eerste kleuterklas, waar de sociale ongelijkheid het grootst is”. Kinderen van allochtone ouders, voornamelijk Marokkaanse en Turkse gezinnen, van laaggeschoolden en van alleenstaande ouders blijken in de kleuterklassen van bij de start het meest afwezig.
Bron: De Standaard, 4 december 2004
Armoede en uitsluiting, jaarboek 2004. Jan Vranken, Katrien De Boyser, Daniëlle Dierckx, 551 pagina’s, 32,95 euro
