België

Het onderwijs is in ons land sinds de staatshervorming van 1988-89 een bevoegdheid van de Gemeenschappen. De Gemeenschappen krijgen hun middelen hoofdzakelijk via voorafnames op federale belastingsontvangsten, met name de BTW en de personenbelasting. Aangezien onderwijs méér dan 75% vertegenwoordigt in de begroting van de Gemeenschappen, bepalen de federale dotaties naar de Gemeenschappen in hoge mate het budget voor het Vlaams en het Franstalig onderwijs.

Naar aanleiding van de pogingen van Jean-Luc Dehaene om tot een oplossing te komen voor Brussel-Halle-Vilvoorde, schreef Dave Sinardet (politoloog UA) een open brief aan Dehaene. Onder de titel "Graag echt een vette vis", verscheen deze tribune in De Standaard, 19 april. Hierin houdt prof. Sinardet een pleidooi voor een tweetalig onderwijs in Brussel.

Op zaterdag 20 maart 2010 ging in de Gentse Vooruit de ‘Dag van het Socialisme’ door. Er waren ongeveer 700 deelnemers. In 8 werkgroepen debatteerden 30 sprekers met een breed publiek op zoek naar nieuwe en hoopvolle socialistische perspectieven. Een van de thema's was onderwijs.

De Vlaamse regering bespaart in 2010 voor 72 miljoen Euro en in 2011 voor 142 miljoen Euro in het onderwijs. Deze besparingen resulteren in een verlies van 1400 jobs. Op initiatief van de personeelsafvaardigingen (vakbondsdelegees van COC, Christelijke Onderwijs Centrale) van 10 katholieke secundaire scholen van Mechelen, werd er op woensdag 3 maart een protestactie georganiseerd in Mechelen. 500 leerkrachten, leerlingen en ouders namen deel aan de actie.

Het landschap van het hoger onderwijs (hogescholen en universiteiten) werd de jongste jaren grondig doorploegd door allerlei hervormingen, vaak voortvloeiend uit het (Europees) Bologna-proces. Het hoger onderwijs is één van de grote dossiers in de Beleidsnota 2009-2014 van minister Smet. In onderstaande bijdrage zetten we een en ander op een rij.

Eind oktober bezorgde Pascal Smet, net als de andere ministers, zijn beleidsnota aan het Vlaams Parlement. In zo’n beleidsnota wordt het regeerakkoord (juli 2009) voor het betreffende domein uitgewerkt. Verplichte lectuur voor wie wil weten wat er het Vlaams onderwijs de komende jaren te wachten staat. Hier volgt een korte bespreking van enkele beleidslijnen uit de beleidsnota onderwijs 2009-2014. (de beleidsnota kun je onderaan het artikel downloaden)

In het Vlaams onderwijs wordt in 2010 72 miljoen Euro en in 2011 142 miljoen Euro bespaard. Gaat het hier om besparingen “boven de klassen en niet in de klassen”, zoals minister Pascal Smet beweerde? Dat klinkt weinig geloofwaardig. In vakbondsmiddens hoort men dat er (minstens) 1000 jobs verloren gaan, voormalig onderwijsminister Marleen Vanderpoorten spreekt over 1500 jobs.

Een zestigtal deelnemers woonden op zaterdagvoormiddag 17 oktober tijdens de “zes uren voor de democratische school” het tweetalig debat bij rond het “onderwijs in Brussel”.

De voorbije dagen was er reeds veel te doen over de mogelijke besparingspistes van de Vlaamse regering in het onderwijs. Vrijdag 25 september kwam "De Morgen" met het bericht dat overwogen werd om het bruto-loon van het onderwijspersoneel met 1% te verlagen. In een reactie liet minister Smet weten dat deze piste niet ernstig was. Feit is dat Smet eerder aan de onderwijsvakbonden een catalogus met mogelijke besparingsplannen had overhandigd. Op de website van "De Standaard" kon men vanaf vrijdagavond 25 september dit document raadplegen.

De grootste Vlaamse onderwijsvakbond, COC (Christelijke Onderwijs Centrale), kant zich in volgende persmededeling (25 september 2009) tegen asociale besparingen in het Vlaams onderwijs. COC brengt in herinnering dat de opeenvolgende Vlaamse regeringen sinds 20 jaar JAARLIJKS 115 miljoen euro besparen door een permanente lineaire besparing op de aanwendingspercentages (lesurenpakket) en dat het hoger onderwijs ook nog eens 100 miljoen euro (per jaar) ontbeert door gedeeltelijke niet-indexering van de werkingsmiddelen en de niet-verrekening van de toename van het aantal studenten.