De Nobelprijs voor fysica 2013 werd toegekend aan de Belg François Englert van de ULB (Université libre de Bruxelles) en aan de Brit Peter Higgs van de Universiteit van Edinburgh. Zij ontvingen de prijs als waardering voor hun onderzoekswerk van 49 jaar geleden.
Robert Brout en François Englert van de ULB (Université Libre Bruxelles) hebben in 1964 een mechanisme voorgesteld dat later het “mechanisme van Higgs” werd genoemd. Het verklaarde waarom de elementaire deeltjes een massa bezitten. Peter Higgs van de Universiteit van Ediburgh stelde tegelijkertijd dit mechanisme voor en het werd naar hem genoemd. Ook het deeltje verbonden met dit mechanisme kreeg zijn naam, de Higgs-boson.
Op 4 juli 2012, 48 jaar later, schreef de Europese organisatie voor atoomonderzoek (CERN) in Geneve geschiedenis met volgende aankondiging: “De experimenten van de CERN nemen een deeltje waar waarvan de eigenschappen overstemmen met die van het lang verwachte Higgs-boson.
”In maart 2013 was het zeker dat het wel degelijk om het Higgs-boson ging, of nog het B(rout)-E(nglert)-(Higgs)-boson of scalair boson. Deze bevestiging oriënteert en verfijnt het fundamentele onderzoek in de fysica en sluit nu eveneens pistes zonder uitkomst uit”. (1)
Wat men het “standaardmodel” noemt, vormt de meest nauwkeurige en meest complete theorie die ooit werd uitgewerkt om de fundamentele interacties van de natuur te begrijpen.(2)
Het mechanisme van Higgs– een essentieel onderdeel van het standaardmodel – toont hoe de interacties tussen elementaire deeltjes op heel korte afstand zoals de zwakke atoomkracht die verantwoordelijk is voor enerzijds meerdere radioactieve desintegraties (ondermeer in de zon) en anderzijds voor wisselwerkingen met oneindige draagwijdte zoals de elektromagnetische wisselwerking (elektriciteit, magneet, gsm, tv, radio, atomen, vuur, jij en ik), een gemeenschappelijke oorsprong hebben.
Fysicatheoretici als Sheldon Glashow, Abdus Salam en Steven Weinberg hebben op basis van deze gegevens een theorie ontwikkeld die de elektromagnetisch een zwakke wisselwerking verbindt. Ze hebben hiervoor in 1979 de Nobelprijs gekregen. In 1983 werden in het CERN de massieve bosons W en Z ontdekt zoals voorspeld door deze theorie. De onderzoekers Carlo Rubbia en Simon van der Meer kregen er een jaar later eveneens de Nobelprijs voor.
Robert Brout is in 2011 overleden. Hij was een fysicus met verreikende ideeën en een buitengewone intuïtie en een uitzonderlijke grootmoedig en hoffelijke man. Hij was een vriend en mijn mentor in de jaren 1966-1966.
In het begin van de jaren 1960 verliet hij de Cornell-universiteit (VSA) voor België. Hij wou hier verder kunnen samenwerken met François Englert aan de ULB. Hij voelde zich hier thuis en nam ook de Belgische nationaliteit aan en zag daarvoor af van het Amerikaanse staatsburgerschap.
Robert en François waren onafscheidelijk: de grenzeloze intuïtie van de ene werd aangevuld met het wiskundige meesterschap van de andere.
François was een joods kind dat tijdens de Tweede Wereldoorlog werd verstopt.Hij kon aan de naziterreur ontsnappen dankzij de gewone Belgen die de moed hadden hun solidariteit te tonen en zich niet te verlagen voor de haat zaaiende racistische hordes.
De ontdekking van het Brout-Englert-Higgs-boson is mogelijk gemaakt door het collectieve werk van meerdere duizenden fysici, ingenieurs, techniekers, arbeiders en bedienden van de grote deeltjesversneller (LHC) van het CERN en door tientallen ploegen wereldwijd. Zij stonden in voortdurend contact met elkaar dankzij de collectieve informaticasystemen WEB en GRID.
Onze welgemeende gelukwensen aan François Englert en aan alle anderen die tot deze wetenschappelijk doorbraak hebben bijgedragen.
Jean Pestieau
Jean Pestieau, doctor in de fysica, professor theoretische fysica aan de UCL.
Hij spreekt op woensdag 9 oktober 2013 over het BEH-deeltje tijdens een technisch seminarie in Louvain-la-Neuve. Zie :http://agenda.irmp.ucl.ac.be/conferenceDisplay.py?confId=1739,[http://www.d-meeus.be/physique/CP3_seminar.pdf->http://www.d-meeus.be/physique/CP3_seminar.pdf
(1) Matt Strassler, Waarom het Higgs-deeltjes belangrijk is, in MarxistischeStudies, nr. 99, 2012,http://www.marx.be/nl/content/archief?action=get_doc&id=93&doc_id=577.
(2) D. Meeùs enJ. Pestieau, Over de ontdekking van het Higgs-deeltje, in MarxistischeStudies, nr. 99, 2012, http://www.marx.be/nl/content/archief?action=get_doc&id=93&doc_id=576.
Lees ook:
Jean-Pierre Kerckhofs en Jean Pestieau, Licht en materie verklaard – Van de fysica van Newton in de 17e eeuw tot de kwantumfysica van de 21ste eeuw. Zie Marxistische Studies 97 ofhttp://www.marx.be/nl/content/archief?action=get_doc&id=&doc_id=558.
Interview met François Englert (in magazine van Ecole polytechnique, ULB)
François Englert. De ses études à l’Ecole à la traque du boson: l’interview fleuve”
http://www.ulb.ac.be/facs/polytech/alumni/docs/Gsquare7.pdf
Jean-Pierre Kerckhofs
Waarom fysica studeren?
[
Waarom natuurwetenschappen studeren? ->1502]
.
