Onderwijsvakken

Op zaterdag 20 oktober is Edward de Maesschalck onze gids tijdens een educatieve wandeling in het kader van de "zes uren voor de democratische school" rond het leven en werk van Karl Marx in Brussel (1845-1848). Als smaakmaker biedt hij ons hier de tekst aan van zijn redevoering bij de voorstelling van zijn boek "Marx in Brussel" (Davidsfonds) dat in 2005 verscheen. Edward de Maesschalck is doctor in de geschiedenis en programma-adviseur voor Canvas (VRT).

Begin september verscheen "Niet opnieuw. Jongeren ontmoeten de laatste overlevenden van de kampen". Het boek is geschreven door laatstejaarsstudenten van het Sint-Aloysiuscollege in Menen. Het is een verslag van de ontmoetingen die ze hadden met de laatste overlevenden van de concentratiekampen. Jongeren van nu, die op het punt staan hogere studies aan te vangen, ontmoeten mensen die, toen zij 18 jaar waren, weggevoerd werden naar de kampen. Een ontmoeting tussen twee generaties: die van 1940 en die van vandaag. Het resultaat is een jong ‘ Niet opnieuw' dat tegenover fascisme en racisme vrede, vriendschap en solidariteit plaatst.

In De Standaard ontspon zich de voorbije maand augustus een debat over de verhouding tussen evolutieleer en creationisme in het onderwijs. Begin juli vroeg Luc Van den Brande (CD&V) om de stemming over een rapport van de Raad van Europa uit te stellen. Dit rapport verwijst het creationisme resoluut naar de prullenmand en bestempelt het zelfs als een gevaar voor de mensenrechten. Van den Brande stelde “...geen ruimte laten voor hen die geloven in een Schepper ...is te kort doen aan levensbeschouwingen die daarop steunen...”. De vraag is natuurlijk waar en wanneer die ruimte geboden moet worden.

Naar aanleiding van uitspraken van voormalig Vlaams minister-president Luk Van den Brande (CD&V) dat in het onderwijs naast de evolutieleer (van Darwin) ruimte zou moeten zijn voor het crationisme (het scheppingsverhaal) ontstond in "De Standaard" een polemiek met o.m. een vrije tribune van Karel De Gucht (minister van Beuitenlandse Zaken). Ook de gekende moraalfilosoof prof. Etienne Vermeersch schreef een bijdrage voor het discussieform.

Voor Karel De Gucht is het duidelijk: in de eindtermen hoort creationisme niet thuis. Nergens. Hij reageert daarmee (in een vrije tribune van De Standaard, 16 augustus 2007) op de ruimte die Luc Van den Brande en Cathy Berx mogelijk willen laten.

In Wallonië krijgen alle scholen een boek toegestuurd dat het darwinisme bestrijdt. Marie Arena (PS), minister van Onderwijs in de Franse gemeenschapsregering, waarschuwt haar...

Vanuit de Verenigde Staten is een nieuwe theorie overgewaaid: het "intelligent ontwerp". Als ze de evolutie zelf al niet in vraag stelt, dan doet ze dat toch met de theorie van Darwin. De kleine groep wetenschappers die de theorie aanhangt, beweert dat niet enkel het toeval en de natuurlijke selectie aan de basis van de evolutie van mens en dier ligt. De tussenkomst van een Opperwezen zou onontbeerlijk zijn om sommige fenomenen te kunnen verklaren. De protestantse kerken in de VS, president Bush, en vandaag paus Benedictus XVI schijnen geloofwaardigheid te verlenen aan die nieuwe theorie. De overgrote meerderheid van de wetenschappers verwerpt ze. Om er meer over te vernemen zijn we een Belgische reus van de wetenschappen gaan opzoeken, Christian de Duve, die in 1974 Nobelprijs voor fysiologie en geneeskunde kreeg en de auteur is van "À l'écoute du vivant" (1) en, recent, "Singularités" (2).

Van de hand van Lucas Catherine verscheen onlangs “Wandelen naar Kongo”, een historische wandelgids langs koloniaal erfgoed uit de periode van Leopold II en de Société Générale. De wandelroute leidt langs koloniale gebouwen en monumenten in Brussel en een vijftiental andere steden.

"Ja, da's echt een knappe leerling. Hij heeft een knobbel voor talen." Je hoort dergelijke uitspraken zo vaak onder leerkrachten. Dat is best ergerlijk. Zulke zinswendingen gaan immers terug op de frenologie, een pseudo-wetenschappelijke discipline uit de negentiende eeuw. Daarin werd verdedigd dat aanleg en karakter bepaald worden door een uitwas van bepaalde hersendelen - wat men zou kunnen vaststellen aan de vorm van de schedel, die immers speciale knobbels zou vertonen. Hier en daar kan je nog een zonderling vinden die de frenologie beoefent, maar eigenlijk werd die discipline totaal verlaten. In ons taalgebruik zit veel pseudo-wetenschappelijke onzin vervat. Vaak zijn we ons daar niet van bewust. Met "de zon komt op in het oosten" zitten we in het lang vervlogen geocentrische wereldbeeld. En wat dacht je van "hout vasthouden!"? Bepaalde voorwetenschappelijke en pseudo-wetenschappelijke 'kennis' blijft echter wel op die manier bestaan. Ze wordt van generatie op generatie overgeleverd. En als leerkrachten al niet beter weten ...